"Web" kelimesi çevirilerde değiştirilmeli mi, yoksa olduğu gibi mi bırakılmalı?

[heartsmagic]

Anketin açılma sebebi:
http://forum.ubuntu-tr.net/index.php/topic,15919.msg215535.html#msg215535

Anket yoruma açıktır.

[Yiğit Ateş]

Çok teşekkürler @heartsmagic anket için, bakalım forum ahalisi ne düşünüyor bu konuda.

[sema]

Ben hala kararsızım. Yabancı sözcüklere karşı çok katı olmadığımdan sanırım. Yani sonuçta 'web' de Türkçe'ye kazandırılmış olmuyor mu? Neyse bilmiyorum, çoğunluk ne derse o olsun.

[hamuul]

Ben bu konuda biraz daha değişik düşünüyorum. Web'in hangi anlamda nerede kullanıldığına göre, yaptığım çevirilerde değiştiriyorum ya da değiştirmiyorum.

Ağ olarak çevirdiklerim oldu. Ama World Wide Web'in Dünya Çapında Ağ olarak çevirilmesine de karşıyım açıkçası.

[erginemr]

Bu konuda diğer başlıkta çok güzel fikirler ortaya atılmış. Bir kaç örneği için:

Açıkçası Ubuntu'yu kullanırken "örütbağ" diye bir kelime gelirse "Nece" acaba bu kelime diye düşünmekten kendimi alamam. Bence de "kasmanın" manası yok bazı kelimelerde. Web: arkadaşların dediği gibi "örümcek ağı, ağ" karşılığında. Ama "ağ sitesi" saçma olacağından - kanımca - bence kalsın.

Türkçe'ye özen göstermeye çalışıyoruz elbette, fakat bilişim ile özdeşleşmiş kelimelerin, hele ki doğru düzgün bir karşılığı yoksa olduğu gibi kalması daha iyi gibi.

Ubuntu dosyalarının yarısından fazlası çevrildi ve bunların hepsinde web geçen yerlerde web kullanıldı. Bu Ubuntu dışındaki dağıtımlarda da web olarak çevrilmiş, yani web gibi bariz kullanıma girmiş bir sözcüğün yerine tüm paketlerde bir değişiklik yapabilmemiz olanaksız, zaten yerine uygun ve sadece Ubuntu için değil genelde diğer çevirilerde de kullanılacak, kabul görecek bir sözcük seçemedikten sonra web, web olarak kalacak arkadaşlar. Daha ender kullanılan bir sözcük üzerinde konuşuyor olsak, konuşmamız ve bir yol arayışımızın anlamı olurdu; ancak şimdilik yok. Dikkat edelim, şimdilik

"Çok oturgaçlı götürgeç" sadece bir şehir efsanesidir. TDK bu tavsiyeyi yapmış değildir zamanında.

@kavurt, bu konudaki hassasiyetini anlıyorum. Birileri ortaya yeni bir karşılık getirip sunmadıktan sonra nasıl benimsenir yeni kelimeler değil mi? Örneğin bilgisayar kelimesi. Değerli Aydın KÖKSAL hocamız da zamanında bilgisayar kelimesini kullandığı için çok eleştirilmiş, komik bulunmuş. Fakat sonuçta ne olmuş? "Computer" kelimesinin en güzel karşılığı olan dillerden biriyiz bizler. Hatta belki en güzeli.

Forumda yine "touchpad" için uzunca bir konuşmamız olmuştu. Birçok kafadan, birçok ses çıkmıştı. Hatta Pardus tarafında da konu ele alınmıştı. Ne oldu? Ben imleçsürer demeye çalışıyorum yer yer. Böyle de çevirilsin demiştik sanırım. Fakat kaç kişi böyle kullanıyor? Kaç kişinin bundan haberi var. Ben kullanmaya gayret göstereceğim bu ayrı bir mesele. Zaten bazı konularda kendimi "kasanlar" arasındayım. Örneğin "mesaj" yerine iletiyi yerleştirdim dilime. Kullanmaya da gayret gösteriyorum.

Ancak yukarıdaki söylediklerim ve burada alınan kararlar  kimseyi "bağlayıcı" değildir. Anket açarız, hatta olumlu bir sonuç bile çıkar. Fakat bu durumda biz yine de kimseyi zorlayamayız. Bu platform yerel site olabilir, ancak hiçbir konuda zorlayıcı bir hakka sahip değildir. Buradaki arkadaşlar web yerine bir karşılık kullanır çevirilerde. Fakat Launchpad üzerinde hesabı olan başka biri hatta başka bir grup yine web kelimesine döner. Ne yazık ki bu bizim yumuşak karnımız. Ortada tek bir merkez yok.

Bu kadar şeyi de "anket önerim havada kaldı" mealindeki sözlerin için yazdım. Ortada bir art niyet olmadığını öğrenmeni istedim.

Ben de bu arkadaşlarla aynı çizgideyim. Launchpad'deki çeviri önerilerinde [sanırım @kavurt'a aitti, üzgünüm ] "elbiz" gördüğüm önerileri kimse anlamayacağı için tekrar "web"e çevirmek zorunda kaldım. Ancak mouse -> fare, mesaj -> ileti gibi, kısa, öz ama ilk görüşte anlamı hakkında birşeyler çağrıştıran (örneğin web -> küreağ), kimsenin yadırgamayacağı bir çözüm bulabilirsek değişikliğe hazırım.

[barış]

Kelimenin kullanıldığı alana göre değiştirilmeli. Daha önce de dediğim gibi
"Mozilla Firefox Web Browser" yerine "Mozilla Firefox İnternet Tarayıcısı" gibi bir şey olabilir. Başka bir yerde "Ağ bağlantıları" anlamında kullanılıyorsa "ağ" olarak çevrilsin. "Web Page" "İnternet Sayfası" vb.

[ScaryMan]

Diğer başlıkta da belirttim. Yersiz Türkçe savunuculuğuna gerek yok. İnanın bana Türkçe'ye çok dikkat ederim. Ancak bazı şeyleri (inatla söylüyorum bu lafı) "kasmanın" manası yok.

Bilgisayar kelimesi çok çok ince, yerinde yapılmış ve toplum tarafından kabul görmüş bir öneri. "Computer" zaten hesaplayıcı, sayıcı manasındayken makinenin işlevi ve kelimenin karşılığını veren çok yerinde bir kelimedir bilgisayar.

Bunun gibi nokta atışı bir öneri olmadığı sürece "web" teriminin Türkçe'ye tam olarak çevrilemeyeceği kanısındayım. Zira web'in bile farklı kullanım yerleri ve manaları var.

Daha önce de dediğim gibi, Türkçe Türkçe her şey Türkçe olmalı diyenler günlük hayatlarında alfabe, otobüs, minibüs, tren, metro, tramway yerine ne kullanıyorlar çok merak ediyorum. Bazı şeyleri zorlamak sadece kendimizi gülünç duruma düşürür.

Mesaj yerine ileti, post yerine gönderi gibi akılcı ve kabul görmesi yüksek, herkes tarafından anlaşılabilir öneriler gelmediği sürece "web" kelimesini "web" olarak çevir(me)meye devam edeceğim.

[agritux]

Benim şahsi görüşüm, değiştirilmeli.

[raspacı]

Bu konuda diğer başlıkta çok güzel fikirler ortaya atılmış. Bir kaç örneği için:

Açıkçası Ubuntu'yu kullanırken "örütbağ" diye bir kelime gelirse "Nece" acaba bu kelime diye düşünmekten kendimi alamam. Bence de "kasmanın" manası yok bazı kelimelerde. Web: arkadaşların dediği gibi "örümcek ağı, ağ" karşılığında. Ama "ağ sitesi" saçma olacağından - kanımca - bence kalsın.

Türkçe'ye özen göstermeye çalışıyoruz elbette, fakat bilişim ile özdeşleşmiş kelimelerin, hele ki doğru düzgün bir karşılığı yoksa olduğu gibi kalması daha iyi gibi.

Ubuntu dosyalarının yarısından fazlası çevrildi ve bunların hepsinde web geçen yerlerde web kullanıldı. Bu Ubuntu dışındaki dağıtımlarda da web olarak çevrilmiş, yani web gibi bariz kullanıma girmiş bir sözcüğün yerine tüm paketlerde bir değişiklik yapabilmemiz olanaksız, zaten yerine uygun ve sadece Ubuntu için değil genelde diğer çevirilerde de kullanılacak, kabul görecek bir sözcük seçemedikten sonra web, web olarak kalacak arkadaşlar. Daha ender kullanılan bir sözcük üzerinde konuşuyor olsak, konuşmamız ve bir yol arayışımızın anlamı olurdu; ancak şimdilik yok. Dikkat edelim, şimdilik

"Çok oturgaçlı götürgeç" sadece bir şehir efsanesidir. TDK bu tavsiyeyi yapmış değildir zamanında.

@kavurt, bu konudaki hassasiyetini anlıyorum. Birileri ortaya yeni bir karşılık getirip sunmadıktan sonra nasıl benimsenir yeni kelimeler değil mi? Örneğin bilgisayar kelimesi. Değerli Aydın KÖKSAL hocamız da zamanında bilgisayar kelimesini kullandığı için çok eleştirilmiş, komik bulunmuş. Fakat sonuçta ne olmuş? "Computer" kelimesinin en güzel karşılığı olan dillerden biriyiz bizler. Hatta belki en güzeli.

Forumda yine "touchpad" için uzunca bir konuşmamız olmuştu. Birçok kafadan, birçok ses çıkmıştı. Hatta Pardus tarafında da konu ele alınmıştı. Ne oldu? Ben imleçsürer demeye çalışıyorum yer yer. Böyle de çevirilsin demiştik sanırım. Fakat kaç kişi böyle kullanıyor? Kaç kişinin bundan haberi var. Ben kullanmaya gayret göstereceğim bu ayrı bir mesele. Zaten bazı konularda kendimi "kasanlar" arasındayım. Örneğin "mesaj" yerine iletiyi yerleştirdim dilime. Kullanmaya da gayret gösteriyorum.

Ancak yukarıdaki söylediklerim ve burada alınan kararlar  kimseyi "bağlayıcı" değildir. Anket açarız, hatta olumlu bir sonuç bile çıkar. Fakat bu durumda biz yine de kimseyi zorlayamayız. Bu platform yerel site olabilir, ancak hiçbir konuda zorlayıcı bir hakka sahip değildir. Buradaki arkadaşlar web yerine bir karşılık kullanır çevirilerde. Fakat Launchpad üzerinde hesabı olan başka biri hatta başka bir grup yine web kelimesine döner. Ne yazık ki bu bizim yumuşak karnımız. Ortada tek bir merkez yok.

Bu kadar şeyi de "anket önerim havada kaldı" mealindeki sözlerin için yazdım. Ortada bir art niyet olmadığını öğrenmeni istedim.

Ben de bu arkadaşlarla aynı çizgideyim. Launchpad'deki çeviri önerilerinde [sanırım @kavurt'a aitti, üzgünüm ] "elbiz" gördüğüm önerileri kimse anlamayacağı için tekrar "web"e çevirmek zorunda kaldım. Ancak mouse -> fare, mesaj -> ileti gibi, kısa, öz ama ilk görüşte anlamı hakkında birşeyler çağrıştıran (örneğin web -> küreağ), kimsenin yadırgamayacağı bir çözüm bulabilirsek değişikliğe hazırım.

Ben de bu arkadaşlarla aynı çizgideyim ama bir kelime olarak web içindeki "w" harfine bir çözüm bulmak lazımdır. Tdk için söylüyorum ; ya alfabeye w harfini eklemeliler yada "veb" olarak kullanalım ki ikincisi daha mantıklı sanki. Yabancı kelimeleri dilimize "kazanırken" genelde Türkçe harfleri kullanıyoruz. Mesela taxi değil de taksi demişiz. Veb de diyebiliriz ama bir kere yerleşmiş ve biraz(!) zahmet ister değiştirmek.

[garafatma]

@levi'nin söylediği mantıklı. Tabi ki "w" ile değilde "v" kullanmak lazımdır.

Daha önce de dediğim gibi, Türkçe Türkçe her şey Türkçe olmalı diyenler günlük hayatlarında alfabe, otobüs, minibüs, tren, metro, tramway yerine ne kullanıyorlar çok merak ediyorum. Bazı şeyleri zorlamak sadece kendimizi gülünç duruma düşürür.

Mesela...

[canosayan]

şu web yerine veb kullanmak pek manalı gelmedi. hani biz kelimeyi beceremedik bari harfi değiştirelim anlayışı çok manalı değil. o zaman hadi forumu baştan sona tarayalım bütün linuxları linuks olarak değiştirelim.

hatta burada durmayalım. hatta kullanıcı adlarındaki yabancı harfleri de silelim mesela tux ile ile bitenleri tuks yapalım.

Türkiye de kullanılan Türkçe kısmen bozuluyor olsa da diğerlerine göre daha çağdaş. Dilin korunmasını bende destekliyorum. ama amaç sadece korumak değil onu çağa uydurmakta olmalı. bu gün eğer popüler dizilere bakarsanız, genelde Azerbaycan Türkçesi konuşan biri genelde komedi karakteri oluyor.

Bun anlamda web belki ilk geldiği gün örütbağ denseydi oturabilirdi. Fakat artık çok geç. artık 7 den 77'ye herkes web kelimesini biliyor. En azından duyduğunda kafasında bir izlenim yaratabiliyor. Şu andan sonra web yerine bir şey bulmaya çalışmak ekmek yerine defteg, su yerine molka demeye benzer kelimelerini getirmeye benzer.

[ScaryMan]

W, X harflerini Türkçeleştirmek çok saçma. canosayan'ın dediği gibi. "Çevirmeyi beceremedik bari uyduralım" dan öteye gitmez. Hem oldu bari çevirilerdeki yabancı isimleri de değiştirelim olduğu gibi bırakmak yerine. Jonathan yerine Canıtın, Jack yerine Cek, Rose yerine de Gül diyelim?

Hepimiz bu dil adına bir şeyler yapmak için bu takıma gönüllü olduk ancak bunu ısrarla anlamamak isteyenler var sanırım. Türkçeleştirme adına gülünç şeyler yapmama taraftarıyım ben.

[garafatma]

W, X harflerini Türkçeleştirmek çok saçma. canosayan'ın dediği gibi. "Çevirmeyi beceremedik bari uyduralım" dan öteye gitmez. Hem oldu bari çevirilerdeki yabancı isimleri de değiştirelim olduğu gibi bırakmak yerine. Jonathan yerine Canıtın, Jack yerine Cek,

Zaten bazı yayınları okursanız Chicago yerine şikago yazıldığını görürsünüz. En son alının bir karardı sanırsam

[eribol]

Bu harf kullanımı aslında garip bir gelişim gösteriyor. Önceleri bu ingilizce kelimelerde kullanılan harfler değiştirilerek sözlüğe giriyordu. Şimdi de aynı durum söz konusu ancak ortada bir sorun var. Önceleri iletişim bu kadar yaygın değildi ve yeni türemeye başlayan ingilizce bir kelimenin harflerini değiştirirken toplumda bu şekilde kabul görüyordu. Ama şimdi kelime çıkıyor toplum kullanıyor ondan sonra TDK harfleri değiştirerek sözlüğe ekliyor. Eee doğal olarak eklenen yeni kelime toplumda kullanılmayınca hafif bir karmaşa oluyor. Kısacası TDK teknolojinin gerisinde, hem de çok.

[ubuntuki lilith]

Yabancı özel adları da böyle yazmayı kural haline getirdilerse hiç şaşmam, şirin babanın şirinlere selamın aleyküm dedirtmeleri gibi bir mantık bu. Sanki w dile uymuyor da a, b, c bizim öz harflerimiz mi? Neticede latin harflerinden seçip oluşturulmuş. Türkçe'den yabancı dile çevrilen bir kitapta, Ankara'yı Anqara yazsalar, eminim hoşunuza gitmez. Hoş lise gençliği kendileri dili o hale getirmişler, örneğin: moonsun(aysun). Yani web'le çözülecek bir olay değil, bir dil ve kültür politikasıdır bu, daha doğrusu politikasızlığı, kültürsüzlüğü.

[ScaryMan]

W, X harflerini Türkçeleştirmek çok saçma. canosayan'ın dediği gibi. "Çevirmeyi beceremedik bari uyduralım" dan öteye gitmez. Hem oldu bari çevirilerdeki yabancı isimleri de değiştirelim olduğu gibi bırakmak yerine. Jonathan yerine Canıtın, Jack yerine Cek,

Zaten bazı yayınları okursanız Chicago yerine şikago yazıldığını görürsünüz. En son alının bir karardı sanırsam

Bence yanlış bir karar. Özel isimlerin çevirisi olmaz. TDK bugün ak dediğine yarın kara dediği için doğruluğu muallakta olan konularda kararlarının "kanun" gibi sayılması pek doğru olmaz, bence.

[garafatma]

TDK'nın kararlarını kanun gibi kabul etmek tabi ki yanlış. Sadece örnek gösterdim

[BayboraKaan]

Bence sadece Ağ olması yeterli.

[XRumer]

Mandriva Türkiye, ağ sözcüğünü kullanmış web yerine. Biraz garip geliyor ilk başta ama alışıyorsunuz sonra.

[Hatti]

Kelimenin kullanıldığı yere göre değiştirilmesi de uygulanabilir kimi zaman. Şu an için bir karşılık bulunamıyorsa da levi'nin söylediği gibi okunduğu şekliyle dilimize girmeli aslında. Bunu özel isimlerle karıştırmamak gerekir. Web eğer karşılık bulunamazsa veb olarak kullanılabilmeli bence. Tıpkı wikipedia'nın vikipedi şeklinde çevrildiği gibi.

Sanırım bizim gibi bu teknik terimleri uzun zaman kullananlara yeni karşılıklar önce biraz garip geliyor. Heartsmagic'in söylediği imleçsürer örneğini daha önce duymamıştım ama oldukça iyi gibi. Yine DevilTUX canlı CD dediğinde önce garibime geliyordu ama şimdi çalışır/çalışan CD' den daha iyi olduğunu düşünüyorum. Yerleşmiş diyerek değiştirilemeyecek bir şey yoktur. Öyle olsa dil devrimi olmazdı. Zararın neresinden dönersen kârdır, demiş atalarımız.

[xrhymer]

Bana göre web çevirisinin ağ olması lazım. Web açıkçası gözüme batıyor.. Ayrıca veb de çok kötü bir öneri... İnternet içinse Genel ağ TDK tarafından çevrilen kelimedir. Bana göre başarılı.

[kavurt]

Yabancı özel adlar da okundukları gibi yazılmalı. Nedeni ile ilgili onlarca örnek verebilirim. TDK böyle bir karar vermişse, bunu ayakta alkışlarım. Her ne kadar TDK'dan bunu beklemesem de.

Her yabancı sözcüğe Türkçe bir karşılık bulunmalı. "Web" için de çok güzel karşılıklar var. "Örütbağ" da bunlardan biri. "Tam olarak karşılamaz" savunması da anlamsız. Örneğin "elbiz" "web"in tam Türkçe karşılığı. Siz kullanmak istemeseniz de, bu böyle.

"Herkes webin anlamını biliyor" olabilir. Yarın da örütbağın anlamını öğrenirler. Zor bir şey değil. Kimse doğarken weble birlikte doğmadı.

Yukarıdaki sormacanın (anket, sormacayı gülünç bulanlar için) üçüncü sorusu da anlamsız. Bence soru "web nasıl çevirilmeli", seçenekler de "1- örütbağ 2- olduğu gibi bırakılmalı 3- benim başka önerim var" olmalı.

[zeitgeist]

Kullanım yerine göre farklı çeviriler olması fikri daha mantıklı geldi bana. Tukarıdaki iletilerde bahsedilen kimi yerlerde "ağ" kimi yerlerde "internet tarayıcı" kullanımı yerinde olurdu.

World Wide Web kelimesini doğrudan ifade eden yerlerde, bana kalırsa "küresel ağ" kullanılabilir; hem ingilizce ifadeyi karşılıyor hem de ilk duyum esnasında zihinde bir fikir oluşturuyor.  Örneğin "local network" için yerel ağ tabirini kullanıyoruz, çok güzel bir ifade. Web bu kelimenin daha kapsamlı hali olduğuna göre "yerel" kavramını genişletmemiz gerekir ki benim aklıma gelen "küresel".  Bu anlamı veren eş anlamlı başka kelimeler de kullanılabilir.

[heartsmagic]

@kavurt, ben yabancı kelimelerin karşılıklarını oradaki anlamlarına göre Türkçeye geçirmeye kesin kes karşıyım. Bundan dolayı "elbiz" kelimesi bana çok komik geliyor. Örümcek ağı? Neden "web" gibi aslında içi yabancılar için bile çok dolu olan bir kelimeyi, Türkçesinde karşılık bulmayacak bir kelimeyle sınırlıyoruz ki? Kısacası ben beğenmiyorum ve beğenmediğim şeyi de kullanmam, kullanmadığım için de o öyle değildir. O zaman hadi bakalım, sinemadaki film isimlerini de "birebir" çevirsinler de göreyim. Bakalım çevirmenler madara oluyor mu, olmuyor mu?

Örütbağ kelimesi de "web"in değil internet kelimesinin karşılığı olarak tavsiye edilmektedir.

Ankete gelirsek. Anketin yanlış açıldığını düşünüyor olabilirsin, ancak senin istediğin şekilde olacaksa burada öneri getirecek herkesin istediği karşılıkları yazmamız gerekirdi. Bu durumda da her kafadan çıkacak fikirlere göre anket oluşurdu. Ha, örütbağ eklenmezdi oraya zira dediğim gibi zaten web kelimesinin karşılığı olarak geçmiyor o. Bu nedenle anket son derece isabetli bir şekilde açılmış oldu.

[Yiğit Ateş]

@heartsmagic her ne kadar örütbağ sözcüğü internet için öne sürülmüştür diye bir iddaa olsa da bence bu yanlış. Bildiğim kadarıyla bu sözcüğü Oktay Sinanoğlu ortaya atmıştır. Web ile internet kavramları da henüz oturmadığı için hep internet zannedilse de kanımca "web"in tam karşılığıdır.