Sıkça Yaptığımız Dil Bilgisi Hataları

[kozanibo]

ben karşımdaki kişi benim gibi düzgün konuşmuyorsa kızıyorum. onu uyarıyorum. devam ediyorsa konuşmuyorum onunla. ama o benim hakkımda ne düşünüyor olabilir ki?

parmklarımı bşuna mı yrduuumu düşnr? XD

[Yahuda]

Türkçe özel isimse ona eklenen ekler kesme işareti ile ayrılmamalı mı?

Bir soru daha; cümlenin sonunda tırnak işareti içerisinde bir ifade kullandığım zaman noktalama işaretini nereye koymalıyım? Tırnak işaretinin içine mi dışına mı?

İmlâ kurallarına uygun yazmaya birkaç senedir özen gösteriyorum. İlk kez konuştuğum insanlar çok ciddi birisi olduğumu düşünüyorlardı. Kimileri dalga geçiyor, geçmeye çalışıyor. Zaten onlar insanın umrunda olmuyor da, çok ciddi birisi olarak görünmek garip geliyor. : )

[kozanibo]

harfleri eksilterek yazmayı samimiyet olarak algılıyorlarsa

[kozanibo]

tırnak işaretinin içine koymalısın elbette

örnek:


@Yahuda "Bir soru daha; cümlenin sonunda tırnak işareti içerisinde bir ifade kullandığım zaman noktalama işaretini nereye koymalıyım? Tırnak işaretinin içine mi dışına mı?"

dedi

[badhero]

Türkçe özel isimse ona eklenen ekler kesme işareti ile ayrılmalı.

"umurunda" sözcüğü sesli düşmesine uğrayarak "umrunda" diye de yazılabilir.

[Yahuda]

İmlâ kurallarına uygun yazmaya birkaç senedir özen gösteriyorum. İlk kez konuştuğum insanlar çok ciddi birisi olduğumu düşünüyorlardı. Kimileri dalga geçiyor, geçmeye çalışıyor. Zaten onlar insanın umurunda olmuyor da, çok ciddi birisi olarak görünmek garip geliyor. : )

Zemberek eklentisini kurmaya ne dersin @Yahuda

Sen o eklentiyi sil istersen. Orada "u" harfi ünlü düşmesine uğruyor. : )

Yanıtlarınız için hepinize teşekkür ederim.

[ersinkandemir]

Bilgilendirici ve çok eğlenceli bir konu olmuş. İkinci sayfada herkesin birbirinin yanlışını bulması öğretici ve bayağı eğlenceli olmuş

[aklan]

Türkçe özel isimse ona eklenen ekler kesme işareti ile ayrılmamalı mı?

"Türkçe" sözcüğünün kökü Türk'tür. "-çe", yapım ekidir. Türkçede yapım eki alan özel isimler, kesme işareti ile ayrılmaz. Yapım ekinden sonra çekim eki geliyorsa, o da ayrılmaz.

Benim bildiğim kadarıyla böyle, yanılıyorsam düzeltin.

Düzenleme: Yanıt biraz geç oldu sanırım, iletileri okurken tarihlere bakmamışım.

[sayz]

@burak ellerine sağlık, izin verirsen ben de bir şey eklemek istiyorum, aslında bu kuralı ben de bilmiyorum, geçen hafta TDK'nın*  sözbul uygulamasından ( http://www.tdksozbul.gov.tr/ ) gelen bir e-posta ile öğrendim. Aynen e-postadaki şekliyle kuralı yazıyorum:

Kod Seç Genişlet

"Ya da" sözü ancak cümlede "ya" kullanımı varsa kullanılabilir, "veya" sözü yerine kullanılamaz.

Şimdiye kadar "ya da" ve "veya" birbirinin yerine kullanılabilir diye biliyordum ben ama öyle değilmiş. İlgili e-postaya şu adresten erişilebilir: http://tdksozbul.blogspot.com/2012/01/sozbul-bilgilendirme-uygulamasy.html

[zeitgeist]

@sayz,

Bu kuralı bilmiyordum. Bilgilendirme için teşekkürler. İmzanda dile getirdiklerin de aktardığın bilgi kadar faydalı 

[gufabe]

Vikipedi'de de böyle bir sayfa varmış.

http://tr.wikipedia.org/wiki/Vikipedi:T%C3%BCrk%C3%A7ede_s%C4%B1k_yap%C4%B1lan_hatalar

Bir de ''Türkçe Yazım Kuralları'' sayfası varmış.

http://tr.wikipedia.org/wiki/Vikipedi:T%C3%BCrk%C3%A7e_yaz%C4%B1m_kurallar%C4%B1

Bağlantıyı bulunca yabancı kısaltmalara getirilen ekler hakkında aydınlanırım sanmıştım. Ama burada sadece şu kısım var:

Büyük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde ise kısalt­manın son harfinin okunuşu esas alınır: BDT'ye, TDK'den, THY'de, TRT'den, YTL'nin. Ancak kısaltması büyük harflerle yapıldığı hâlde bir kelime gibi okunan kısaltmalara getirilen eklerde kısaltmanın okunuşu esas alınır. Örneğin: ASELSAN'da, BOTAŞ'ın, NATO'dan, UNESCO'ya.

Sonra da bir umutla Türk Dil Kurumu (TDK) Başkanı'nın açıklamasına baktım. O da diyor ki:

Kısaltmalar ise kesinlikle Türkçe okunuşa göre ek almalıdır. Bu kısaltmaların Türkçe okunuşları kullanılmalı, ekler de Türkçe okunuşa göre getirilmelidir.

http://www.turkofoni.org/files/yabanci_k_kenl__b_l___m_ter_mler_n_n_yazili_lari-prof.dr._haluk_akalin.htm

(Bu halde doğru olanı, ''FBI'den'' şeklinde kullanmak mıdır; ''FBI'dan'' şeklinde mi, çözemedim. Not: I harfi, i harfinin büyük yazımıdır.


Ayrıca yazıdaki önerilerinden tartışmalı bir sonuç da çıkmış:

Dilimizde karşılığı bulunan terimlerin Türkçeleri kullanılmalı, karşılığı bulunmayan yabancı terimler yerine de Türkçe karşılıklar önerilmelidir. Bunlar mümkün olamıyorsa, yabancı kökenli terimlerin yazılışında Türkçenin dil bilgisi kuralları göz önünde bulundurulmalıdır. 

Yani başka bir çareniz yoksa Türkçe ekler getirdiğiniz orjinalini kullanmaktansa; chat'e (çet'e), spam'e (sipem'e) yerine, chat'a spam'a şeklinde kullanın demiş.

En iyisi ben biraz daha googleye bakayım. (Kalın yazılmış ifade google imla denetimince doğru kullanım olarak öneriliyor. Ayrıca aynı denetimden google'ye ifadesi kesinlikle geçemezken, google'a ifadesine itiraz çıkmıyor. Bir yerde bir yanlışlık var değil mi? )

[heartsmagic]

@gufabe, bu konuda ortada bir kural yok ve böyle olunca da doğru/yanlış da yok diye düşünüyorum. Zira kural koymak ve oluşturmak cidden zor bu konuda. Belki, "böyle olmalı" denilebilir fakat araya o kadar fazla itiraz karışacaktır ki işin içinden çıkmak zor. Sayın AKALIN'ın verdiği örnekler aslında güzel fakat son tahlildeki öneriler yetersiz zira kolay olanlar seçilmiş Şöyle ki, kendimden örnek vermem gerekirse ADSL, LPG gibi Türkçe olarak kolay okuyabileceğim kısaltmaları ben zaten Türkçe ek koyarak yazıyor ve okuyorum. ADSL için asla ey-di-es-el veya LPG için asla el-pi-gi demem. Ayrıca mp3 için de me-pe-üç kullanırım. Fakat bunlar belirttiğim üzere bence kolay olanlardan. Ancak, mesela bir "hacker" kelimesi var ki, ne kadar zorlarsam zorlayayım kendisini yazıldığı gibi okuyamıyorum. Buna benzer örnekler de mevcut, en yaygını da gördüğüm kadarıyla Google. Yazıldığı gibi okuyanlar da oldu çevremde, benim gibi doğrudan İngilizce okunuşunu kullananlar da. İnsan arada kalmıyor değil, kafanın karışması normal haliyle.

[alquirel]

Google, hacker ve benzeri kelimeler kısaltma olmadıkları için getirilecek ekin mutlaka Türkçe okunuşa göre olması gerektiğini zannetmiyorum.
Yani önce nasıl okunacağına karar vermek sonra ek getirmek gerekir.

Bu durumda da ön plana çıkacak olan işlem Türkçeleştirmek olacaktır. Yani "karşılığı var mı? yoksa dilimize nasıl geçiririz?" sorusunun cevabına ulaşmak lazım. Ek getirmek sonraki iş.

[heartsmagic]

Evet, aslında gözden kaçırmışım ben İlk konu ek getirmek ancak AKALIN hoca yabancı kökenli kelimeler için yazmış yazısını.

[alquirel]

Bu konuda "ben şöyle düşünüyorum" gibi cümlelere fazlaca başvurmak istemiyorum aslında. Kural koyucu değil kural uygulayıcı konumundayım çünkü. Keşke dilimize yerleşmeden önce müdahale edebilsek kelimelere

Bu iletiyi yazma amacım şudur ki; Akalın hoca görevinden istifa etmiş.
http://www.trthaber.com/haber/gundem/turk-dil-kurumunda-surpriz-ayrilik-23907.html

[heartsmagic]

Tesadüfün de böylesi. Her kim gelecekse en az onun kadar katkı yapmasını temenni ederim o kuruma.

[gufabe]

@gufabe, bu konuda ortada bir kural yok ve böyle olunca da doğru/yanlış da yok diye düşünüyorum.

Katılıyorum. Bu konuda (genel olarak Türkçe konusunda) fazlasıyla rahatım diyebilirim. Vikipedinin Türkçede sık yapılan hatalar sayfasında Üzerinde otoritelerce anlaşmazlık olan bazı kelimeler kısmı var.  Burada ''Dil Bilgisi'' üzerinde bile uzlaşılamadığını görmek de ayrı bir rahatlama yaratıyor.



http://tr.wikipedia.org/wiki/Vikipedi:T%C3%BCrk%C3%A7ede_s%C4%B1k_yap%C4%B1lan_hatalar

Foruma gelelim. Bir forumda yazımın en genel kurallarına uymaya özen göstermek yeterli görülebilir. Fakat gözlemlediğim kadarıyla daha fazlası oluyor. Bu özen karşılıklı bir etkileşimle daha da büyüyor. Kullanıcıların pek çoğu bu standardı yükseltiyor. Yararlanabilecek kullanıcılar (özellikle gençler) için çok faydalı bir durum bu. Örnek olarak alıntıdaki ''doğru/yanlış'' kullanımına dikkat çekerim. Forumda bu gibi nasıl kullanıldığı genelde pek bilinmeyen bazı kolay ve etkili anlatım yöntemlerine rastlamak mümkün işte. Tabii her şey yararlanabilenler için...

[heartsmagic]

@gufabe, eline, kalemine sağlık diyor ve iletinin son paragrafını ben birisine ithaf etmek istiyorum O kendisini bilecektir. Kısacası biz doğru yapıyoruz, gerisi çok önemli değil...

Özelden çıkalım Forumda bu konuda ciddi bir hassasiyetimiz var, ara ara da yaptırımlarımız oluyor. Amaç belli aslında: Her geçen gün kendisi zaten çöplük haline gelen şu internet ortamında, güzel dilimizin de bu çöplüğe katılmasını istemememiz. Fakat, herkesi uyarmak, herkese yaptırım uygulamak ne mümkün ne de pratik. Biz ara ara gönlümüzden geçeni söylüyor, ara ara da yöneticilik kaftanımızı kuşanıyoruz. Herkese yetişmemiz de mümkün değil elbette. Bütün bu hengâme içinde birileri, bilhassa da genç arkadaşlar fayda sağlayabiliyorlarsa ne mutlu bize. 

[yavuz21]

@Burak Ellerine sağlık en çok hata yapanlardan biri olarak bayağı etkilendim.

[betseg]

"Hiçbir" birleşik, "hiçbir şey"de şey ayrı, ekleyebilirseniz?

[if]

Ekledim @betseg.

[meraker]

Ellerine sağlık çok hoş,eğlenceli,harika bir anlatım.

[levandovski]

Selam size arkadaşlar!
(Romalı gibi oldu, neyse.)
2013'ten beri buraya yazan olmamış, yoksa Türkçe uykuda mı?

Konuya şuradan devam ediyorum: İnternette Türkçe'ye önem vermeyenlerin yol açtığı önemli bir husus var. Bunu Google'da arama yaparken fark ettim. O da şu: Mesela "ubuntu kuracam nassıl" diye internette geçilmiş konular var, oysa ben "ubuntu kuracağım, nasıl" ifadesini aratıyorum diyelim, sonuçlar  çıkmıyor. Oysa "ubuntu kuracam, kurucam, nassıl" şeklinde arattığımda binlerce sonuç geliyor.

Mesele anlaşıldı mı? O zaman biz internette düzgün bir konuyu arayıp bulamayacağız demektir. Meselenin vahametini bilen bilir.
Masa başında oturup dile tepeden inme müdahale ede ede işte bu noktaya geldik... Köylülükle monşerlik arasında sıkışıp kaldık.

[ersoy28]

@burak ellerine sağlık, izin verirsen ben de bir şey eklemek istiyorum, aslında bu kuralı ben de bilmiyorum, geçen hafta TDK'nın*  sözbul uygulamasından ( http://www.tdksozbul.gov.tr/ ) gelen bir e-posta ile öğrendim. Aynen e-postadaki şekliyle kuralı yazıyorum:

Kod Seç Genişlet

"Ya da" sözü ancak cümlede "ya" kullanımı varsa kullanılabilir, "veya" sözü yerine kullanılamaz.

Şimdiye kadar "ya da" ve "veya" birbirinin yerine kullanılabilir diye biliyordum ben ama öyle değilmiş. İlgili e-postaya şu adresten erişilebilir: http://tdksozbul.blogspot.com/2012/01/sozbul-bilgilendirme-uygulamasy.html

Merhaba,

Dil Bilimci, filolog yada Edebiyatçı değilim, fakat iyi kitap okuyucusuyumdur.
TDK yı bence çok ciddiye almayınız, çünkü ben dünya da tek bir dil konuşulmasını isteyenlerdenim, yani tüm dillerin birleşmesini istiyorum, zamanla bu gerçekleşecek. Başka bir ihtimal yok zaten.

[sayz]

@burak ellerine sağlık, izin verirsen ben de bir şey eklemek istiyorum, aslında bu kuralı ben de bilmiyorum, geçen hafta TDK'nın*  sözbul uygulamasından ( http://www.tdksozbul.gov.tr/ ) gelen bir e-posta ile öğrendim. Aynen e-postadaki şekliyle kuralı yazıyorum:

Kod Seç Genişlet

"Ya da" sözü ancak cümlede "ya" kullanımı varsa kullanılabilir, "veya" sözü yerine kullanılamaz.

Şimdiye kadar "ya da" ve "veya" birbirinin yerine kullanılabilir diye biliyordum ben ama öyle değilmiş. İlgili e-postaya şu adresten erişilebilir: http://tdksozbul.blogspot.com/2012/01/sozbul-bilgilendirme-uygulamasy.html

Merhaba,

Dil Bilimci, filolog yada Edebiyatçı değilim, fakat iyi kitap okuyucusuyumdur.
TDK yı bence çok ciddiye almayınız, çünkü ben dünya da tek bir dil konuşulmasını isteyenlerdenim, yani tüm dillerin birleşmesini istiyorum, zamanla bu gerçekleşecek. Başka bir ihtimal yok zaten.

Tamamdır. Siz tek dil konuşulmasını istiyorsunuz diye bundan sonra ciddiye almıyorum Türk Dil Kurumu'nu. Aydınlandım resmen. Yalnız cevabınızı okurken gözlerim kanadı.