[Çözüldü] Canlı CD'mi? Çalışan CD'mi?

[hatas]

İngilizce Live-System, Live CD kavramı için bazı Linux kullanıcıları "canlı CD" tanımını, bazıları ise "çalışan CD" tanımını kullanıyor. Ben bu güne kadar çalışan sistem (çalışan CD, çalışan DVD, çalışan USB) tanımını kullandım ancak, bu tanımın yanlış anlaşılmalara daha müsait olduğunu düşünüyorum. Örneğin;

Örnek 1: Ubuntu'yu bilgisayarınızdan kaldırmak için OS-Uninstaller yazılımını kullanabilirsiniz. OS-Uninstaller, bilgisayardaki yüklü herhangi bir işletim sistemini kaldırarak açılış sistemini buna göre onaran, yardımcı bir araçtır. OS-Uninstaller'i kullanabilmek için bilgisayarınızda sağlam durumda çalışan bir Ubuntu'nun var olması gerekmiyor, OS-Uninstalleri çalışan Ubuntu DVD'sine geçici olarak yükleyip kullanabilirsiniz.

Üstteki metinde çalışan Ubuntu DVD'si yazan yerde "çizilmemiş hasar görmemiş bir bir Ubuntu DVD'si" nin anlaşılması muhtemeldir. Ayrıca "çalışan bir Ubuntu" yazan yerde de kavramlar yine bir birine karışıyor.

Örnek 2: GParted'in çalışan sürümünde tüm disk bölümleri öntanımlı olarak bağlanmadan gelir.

Bu örnekte de benzer bir durum var.

Canlı CD ve çalışan CD terimlerinin Google'da aranma değerlerini incelediğimizde ise (1) bir birine yakın bir düzeyde arandığı (son zamanlarda Canlı CD aramasının farkı biraz açtığı) görünüyor. Canlı Sistem ve Çalışan Sistem terimlerini arattığımızda ise (2) canlı sistem teriminin açık ara önde olduğu görünüyor.

Özetle canlı CD (canlı sistem, canlı CD/DVD/USB...) bana göre daha ayırt edici duruyor "çalışan CD" denilince çizilmemiş, sağlam bir CD'nin anlaşılabileceğini düşünüyorum. Belki bu konuda bir anket de düzenlenebilir.

[heartsmagic]

Yanlış hatırlamıyorsam ben de uzunca bir süredir Canlı CD demeyi tercih ediyorum. Eskiden Çalışan CD dediğimi ve yine bu durumu bir yerlerde konuştuğumuzu da hatırlar gibiyim. "Canlı" ifadesi esas kaynaktaki "Live" kısmını karşılıyor, ayrıca yaptığı iş konusunu da arkasına almış oluyor. Şöyle ki, -bence- bu CD'ye Canlı denmesinin sebebi kendisinin kullanılarak bir sistem açılabilmesi ve o sistemin kurulabilmesinden kaynaklanmakta. Kısacası medya olarak kullanmaya kalktığımızda sadece içerik gösterilmiyor bize.

[if]

Canlı cd/usb en uygun karşılık olur.

[kötükurt]

Dil bilgim normal bir vatandaş seviyesinde ama bende bir yorum yapayım.
Canlı cd bize pek uygun değil. Çeviride kelime çevirilmez, düşünce çevirilir. İngilizcede live kelimesinin "live performance" ve "live broadcast" kullanımları var ama canlı/yaşayan anlamında kullanılmıyor.  İngilizceden "live broadcast" direk canlı yayın olarak çevirilmiş ama bu tabir bize göre çok tuhaf (Alıştığımız için saçma gelmiyor). Ben ilk başlarda çalışan cd olarak biliyordum bir yerde canlı cd olarak okuyunca çok garipsemiştim.

[heartsmagic]

Aksine bence canlı yayın çok isabetli bir çeviri olmuş. Evet, illa ki birebir çeviri gerekmez dilde ancak karşılıyorsa, hatta güzel karşılıyorsa neden olmasın?

Canlı CD şu anlama geliyor, takınca atıl beklemiyor, iş görüyor, sistem kuruyor ya da sistem açıyor. Taktığımızda boş boş duran "ölü" gibi bir şey değil yani Çalışan CD diyeceksek örneğin, Çalışmayan CD ne olmuş oluyor? Mantık olarak tüm CD'lerin çalışması gerekmez mi? Hani bunun gibi düşünüyorum biraz. Ayrıca @hatas'ın açıklamalarında güzel ayrıntılar var bu konu için.

[kötükurt]

Canlı derken o anda olduğunu söylemek istiyorlar. Konserde o anda söylüyor, canlı yayındada o anda oluyor, kayıt değil. Canlı yayından önce türkçede canlı kelimesinin böyle bir kullanımı yoktu ve hep garipsemişimdir bu kullanımı. Ve bizim takınca çalışana canlı deme gibi bir yapımız yok. Nasıl denir bilmiyorum o mantıkta düşünmüyoruz. Çalışan dediğimizde kuran değil çalışan anlamında, çalışmayanın tersi değil. Zaten çalışan cd yi belirtmeye gerek yok bozuksa bozuk deriz değilse de çalışıyordur. Şu an için en iyi tabir bence çalışan cd. Size de çok tuhaf gelmiyor mu? Ben doğduğumdan beri canlı yayın var ama hala ısınamadım bu kelimeye.

[tefoski]

- CD takıp bilgisayarı CD 'den başlatınca işletim sistemi çalışıyor, " Çalışan "
- Çalışan CD'de işletim sistemini bilgisayara kurma özelliği de var, " kuran "


bunun adı " Çalışan - kuran CD "

[heartsmagic]

Canlı ifadesi bana garip gelmiyor, en azından benim oyum bu yönde

[alquirel]

Canlı derken o anda olduğunu söylemek istiyorlar. Konserde o anda söylüyor, canlı yayındada o anda oluyor, kayıt değil.

Aynı mantıkla düşününce Canlı CD'de de işletim sistemini o an kullanıyorsun, önceden kurduğun kayıt ettiğin sistemi kullanmıyorsun yani. Bence canlı kelimesi daha uygun.

Bu tabirleri hiç bilmeyen birisinin gözünden bakarsak Çalışan CD ifadesi ile karşılaşıldığında bunun farklı bir CD çeşidi olduğu ilk bakışta akla gelmeyebilir. İş gören, sağlam bir CD gibi algılanabilir. Ama Canlı CD ifadesi hiç bilmeyen birisi için mutlaka "burada galiba farklı bir CD çeşidinden bahsediliyor" şeklinde akla bir soru işareti düşürür. Böylece bence Canlı CD kelimesiyle amaca daha uygun davranılmış olur.

[gnukarabatak]

Farklılık olması açısından eski Türkçedeki "zîhayât  cd" de bir alternatif olabilir belli mi olur

[kötükurt]

Canlı derken o anda olduğunu söylemek istiyorlar. Konserde o anda söylüyor, canlı yayındada o anda oluyor, kayıt değil.

Aynı mantıkla düşününce Canlı CD'de de işletim sistemini o an kullanıyorsun, önceden kurduğun kayıt ettiğin sistemi kullanmıyorsun yani. Bence canlı kelimesi daha uygun.

Bu tabirleri hiç bilmeyen birisinin gözünden bakarsak Çalışan CD ifadesi ile karşılaşıldığında bunun farklı bir CD çeşidi olduğu ilk bakışta akla gelmeyebilir. İş gören, sağlam bir CD gibi algılanabilir. Ama Canlı CD ifadesi hiç bilmeyen birisi için mutlaka "burada galiba farklı bir CD çeşidinden bahsediliyor" şeklinde akla bir soru işareti düşürür. Böylece bence Canlı CD kelimesiyle amaca daha uygun davranılmış olur.

Bende tam tersini düşünüyorum.

[hatas]

Bu tabirleri hiç bilmeyen birisinin gözünden bakarsak Çalışan CD ifadesi ile karşılaşıldığında bunun farklı bir CD çeşidi olduğu ilk bakışta akla gelmeyebilir. İş gören, sağlam bir CD gibi algılanabilir. Ama Canlı CD ifadesi hiç bilmeyen birisi için mutlaka "burada galiba farklı bir CD çeşidinden bahsediliyor" şeklinde akla bir soru işareti düşürür. Böylece bence Canlı CD kelimesiyle amaca daha uygun davranılmış olur.

Ben de bunu ifade etmeye çalıştım.

Her iki kelime de nereden baktığımıza bağlı olarak, kendine göre uygun görülebilir:

"Canlı CD" ; yani sadece veri depolayan bir CD değil, içinde yaşayan canlı bir sistem var, kullanıcı bu CD'yi kullanarak internete girebiliyor, müzik dinleyebiliyor.
"Çalışan CD" ; yani sadece veri depolayan bir CD değil, içinde bir sistem var ve çalışıyor, kullanıcı bu CD'yi kullanarak internete girebiliyor, müzik dinleyebiliyor.

Her ikisi de kendine göre uygun. Ancak "Çalışan CD"  ayırt edici bir terim gibi durmuyor. @alquirel'in dediği gibi, Linux hakkında hiç bir bilgisi olmayan bir kullanıcı bir cümle içinde "Çalışan CD" ya da "Çalışan Sistem" yazısını gördüğünde muhtemelen bunun üzerinde hiç durmayacak ve belki "çalışan, yani bozuk olmayan bir CD kastediliyor olmalı" deyip geçecek, cümleyi okuyup bitirdiğinde ise muhtemelen bir şey anlamayacak Yeni bir kullanıcı bir cümle içinde ilk kez "Canlı CD" ya da "Canlı Sistem" ile karşılaştırığında da yine bir şey anlamayacak. Ancak en azından "canlı da neyin nesi yahu" deyip yeni bir kavram ile karşı karşıya olduğunun farkına varacak diye düşünüyorum.