'Onboard' çevirileri

[hasanyılmaz]

onboard: Simple On-screen Keyboard 

'Onboard' şimdilik çok kullanılmayan bir ekran klavyesi. 'keyboard' yerine 'onboard' demişler. Ubuntu'nun Android ile gelişiminden sonra önem kazanabilir; Tabletlerde ve akıllı cep telefonlarında.




https://translations.launchpad.net/ubuntu/precise/+source/onboard/

Sözlük anlamı 'araç üstü', alakasız. Kendi tanımlamaları ise 'basit bir ekran klavyesi' şeklinde. 'Onboard'u 'Ekran Klavyesi' şeklinde Türkçeleştirmekte bir sakınca görmüyorum var mı sizce? İngilizce bırakılacak bir şey değil..

[ibrahimcelik]

Ekran klavyesi olarak çevirmenin çok önemli sakıncaları yok ama bazen küçük sorunlar yaratabilir gibi geliyor bana. Mesela, 201. çeviride Onboard on-screen keyboard diye bir yer var. Bunu, Onboard'u olduğu gibi bırakarak çevirirsek Onboard Ekran Klavyesi oluyor. Ama çevirirsek sadece Ekran Klavyesi dememiz gerekir. Bir de şöyle bir şey olursa İngilizcesi: Onboard is an onscreen keyboard. Bunun gibi cümleler olursa sonra sıkıntı olabilir. Ama çok da önemli değil tabi ki sadece aklıma gelince söyleyeyim dedim. Bir şekilde halledebiliriz bence. Sonuçta kelimesi kelimesine çevirmek gerekmiyor her zaman

[hasanyılmaz]

Uygulama adını 'Onboard'u anlaşılamadığı için açıklamaya gerek duymuşlar. Bunları Ekran Klavyesi diye çevirmek sorun değil, adı sanı bir.

[gufabe]

Bir süredir merak etmekteydim. Fırsatını bulmuşken konuyla ilişkilendirerek sorayım.

Çevirirsi yapılan ''onboard'' kelimesinin aynı zamanda bir komut olduğunu düşünürsek çevirisi yapılan komutların orijinal karşılıklarını hatırlayabilme/bulabilme gibi genel bir sorunumuz yok mu?

Yani ''Ekran Klavyesi Açılmıyor'' şeklinde bir konu açıldığında, ''bir de uçbirimden deneyelim'' diyebilmemiz için özgün adını bilme gereksinimimiz yok mu?



   

[hasanyılmaz]

Komutları çevirmek gibi iş yapmıyoruz. Dediğiniz gibi komutları bilme namına çeviri yapmayacaksak iş sakata biner. Öyle konular zaten açılıyor. Komutlar ile çevirileri böyle ilişkilendirmenin yanlış olduğunu düşünüyorum.

[gufabe]

@ hasanyılmaz, ''onboard'' kelimesinin anlaşılmayacağını düşündükleri için açıklama yapmış oldukları çıkarımından yola çıkarak uygulamanın özgün adından kurtularak dilimize çevrilmesini öneriyorsun.

Benim için bu meseledeki önemli yan çeviri işi ile ilgili değil uygulama isimlerinin devreden çıkarılmasıyla ilgili.

Uygulamaların özgün adlarıyla sistemde hiç karşılaşmamışsak  bir gün gerektiğinde onların adlarını  uçbirimde kullanmak üzere hatırlayamazsak/bulamazsak hangi komutlarla nasıl işlemler yapabiliriz?

Mesela iki yıl sonra hangimiz hatırlar onboard kelimesini. Kendimizi uçbirime sudo apt-get install ekran klavyesi yazmayı denerken bulmaz mıyız?

Söylediğim gibi bu genel bir isteğimdi, denk geldi, konuyla ilişkilendirdim. Bir yerlerden ulaşabilmeliyiz uygulamaların özgün adlarına...

[hasanyılmaz]

@gufabe

@ hasanyılmaz, ''onboard'' kelimesinin anlaşılmayacağını düşündükleri için açıklama yapmış oldukları çıkarımından yola çıkarak uygulamanın özgün adından kurtularak dilimize çevrilmesini öneriyorsun.

Böyle bir yerden yola çıkarak çeviri önerim yok. Bu uygulama bir ekran klavyesi ve bu şekilde yerelleştirmek gerektiğini düşünüyorum. Elma yeşil de olsa kırmızı da olsa elmadır.

Benim için bu meseledeki önemli yan çeviri işi ile ilgili değil uygulama isimlerinin devreden çıkarılmasıyla ilgili.

Uygulamaların özgün adlarıyla sistemde hiç karşılaşmamışsak  bir gün gerektiğinde onların adlarını  uçbirimde kullanmak üzere hatırlayamazsak/bulamazsak hangi komutlarla nasıl işlemler yapabiliriz?

Mesela iki yıl sonra hangimiz hatırlar onboard kelimesini. Kendimizi uçbirime sudo apt-get install ekran klavyesi yazmayı denerken bulmaz mıyız?

Söylediğim gibi bu genel bir isteğimdi, denk geldi, konuyla ilişkilendirdim. Bir yerlerden ulaşabilmeliyiz uygulamaların özgün adlarına...

Uygulamaların özgün adına sistemin özgün dilinde ulaşılabilir ya da başka yerlerden. Yerelleştirme çalışmaları genel kullanıcıya hitap etmeli. Uçbirimde işlem yapılması düşünülerek yerelleştirme yapılmadan bırakmak yanlış. Ayrıca her uygulama adı çevrilmiyor. Eğer Türkçe kullanıyorsanız Ubuntu'yu fark etmişsinizdir.

Kendimizi "sudo apt-get install ekran klavyesi" yazarken bulmayız kesinlikle. Bu ve benzeri komutları çok kullanıyoruz belki ama yazarak değil kopyala-yapıştır ile.

Ancak burada asıl sorun olarak gördüğünüz şey özgün adları (uçbirimde işlem yapmak için) muhafaza etmemek. Uçbirimde işlem yapmak için Türkçeleştirme yapmamayı çok saçma buluyorum. Bu bilgiye işini bilen herkesin kolayca erişeceğine eminim.

[heartsmagic]

@gufabe, senin endişeni anlıyorum. Uçbirimden kurulum meselesi için konuşmuyorum, isim değişikliğinden konuşuyorum. Zira uçbirimden kurulum şart da değil, fakat hata ayıklama için komut ismi gerekebiliyor ki ona da Ana Menü gibi uygulamalardan ulaşabiliriz. Zaten örnekleri de vardır aslında, en bilindik olanı Peynir uygulaması. Her uygulamanın ismi değişmemeli elbette, örneğin Unity, fakat bunu söyleyen ben "Dash"in değişmesi gerektiğini düşünüyorum örneğin.

[gufabe]

Sondan başlayalım.

Bu bilgiye işini bilen herkesin kolayca erişeceğine eminim.

''Geçersiz işlemler yapan uygulamayı zorla kapat'' uygulamasını yüklemek istiyorum. Bunun için uygulamanın adına ihtiyacım var. Ama sanırım yerelleştiren kişi uygulamanın adından kurtulma yöntemini uygulamış. Bu konuda bana yardımcı olabilir misin?

Ancak burada asıl sorun olarak gördüğünüz şey özgün adları (uçbirimde işlem yapmak için) muhafaza etmemek. Uçbirimde işlem yapmak için Türkçeleştirme yapmamayı çok saçma buluyorum.

''Uçbirimde işlem yapmak için'' gerekçesini benim itirazımın merkeziymış gibi görmeni ilk iletim sonrası için başımı eğer kabul ederdim ama bu durum

''Benim için bu meseledeki önemli yan çeviri işi ile ilgili değil uygulama isimlerinin devreden çıkarılmasıyla ilgili'' dedikten sonra olunca ''dünya bir ateş topuydu'' diye söze başlamak zorunda hissediyorum. (Bu arada yine de ''Komutları çevirmek gibi iş yapmıyoruz'' noktasından buraya gelebilmemize sevindim.)

Kendimizi "sudo apt-get install ekran klavyesi" yazarken bulmayız kesinlikle. Bu ve benzeri komutları çok kullanıyoruz belki ama yazarak değil kopyala-yapıştır ile.

''Geçersiz işlemler yapan uygulamayı zorla kapat'' uygulamasının adını (yani uçbirimde komut olan karşılığını) bilmediğim için o kopyala-yapıştırı bir türlü yapamıyorum. Ne yapmalıyım?

Uygulamaların özgün adına sistemin özgün dilinde ulaşılabilir ya da başka yerlerden. Yerelleştirme çalışmaları genel kullanıcıya hitap etmeli. Uçbirimde işlem yapılması düşünülerek yerelleştirme yapılmadan bırakmak yanlış. Ayrıca her uygulama adı çevrilmiyor. Eğer Türkçe kullanıyorsanız Ubuntu'yu fark etmişsinizdir.

Bu kısmı benden alıntıladığın bölümün altına yazmışsın.Uygulamaların adları ile ilgili ilk cümlen hariç diğerlerininin hangisi, benim yazdıklarımın neresiyle ilgili?

Türkçeleştirme yaparken yazılımların adlarından kurtulmak (çevirmek değil) gibi bir zorunluluk olması durumunu bir yere kadar anlayabiliyorum. Mesela panellerde gördüğümüz; tarihi gösteren, ses ayarları yapmaya yarayan yazılımların elbette bir adı vardır. Tabii ki bunları ''xyz tarih gösterici'' ''yzx ses yöneticisi'' şeklinde görmek pek çoğumuzun tercihi olmayacaktır. Peki ölçüt ne olmalı? Seninkini görelim:

Elma yeşil de olsa kırmızı da olsa elmadır.

Bu ölçüte göre eğer Onboard: Simple On-screen Keyboard, yalnızca ''ekran klavyesi'' olursa, Brasero: CD-burner application for Gnome yalnızca ''kalıp yazma/yakma aracı'' olmalıdır. Peki, Firefox: Safe and Easy Web Browser bu ölçütten nasıl kurtulmuş olabilir? Onu da ilk iletindeki '' 'Onboard' şimdilik çok kullanılmayan bir ekran klavyesi'' ifadesinden anlıyoruz.

Böyle bir yerden yola çıkarak çeviri önerim yok. Bu uygulama bir ekran klavyesi ve bu şekilde yerelleştirmek gerektiğini düşünüyorum.

İşte burasıda benim yanıldığım yer. Senin ''elma'' ölçütünle karşılaşmayı ummuyordum... 




Not: Bu iletiyi, yazdıklarım hakkındaki duygusu ''saçma bulmak'' olduğu halde iletişimin modern normlarını; mesela ''...diye düşünüyorum'', ''.. fark etmişsinizdir'' kalıplarını kullanarak taşımak zorunda hisseden birinin kolaylıkla gerilebileceğini düşünerek biraz yumuşattım.

[hasanyılmaz]

@gufabe

Daha önce birçok uygulama adı Türkçeleştirildi. Bunların komutları gerektiği zaman ne yapıyorsunuz bilmiyorum. Şahsen, gerek olursa "Ana Menü" uygulamasından komutuna bakıyorum. Kapatmak istiyorsam "Alt+F2 >> killall xxx" ile sonlandırıyorum.

Her uygulama adı Türkçeleştirilmiyor. Ancak komutları hatırlatsın diye uygulama adını yerelleştirmekten kaçmayı da (daha önce belirttiğim gibi) saçma buluyorum.

Bu konunun amacı bir uygulama adının Türkçeleştirilmesi konusunda görüş almaktı. Değerli görüşleriniz için teşekkür ederim.

Not: Yazarken ya da okurken gerilen biri değilim.

[heartsmagic]

@gufabe, hani tartışmaya ben dahil olmayayım, zaten yeterince yıpranıyoruz bu konularda Fakat ufak bir şeyi belirtmek istiyorum.

"Geçersiz işlemler yapan uygulamayı zorla kapat"

Eğer kullanıcı bunu bir yerlerde duymuşsa zaten kurması gereken paketi biliyor demektir. xkill. Yok, duymamışsa zaten o paketin çevrilip çevrilmediği de önem arz etmiyor, iki türlü de kullanıcı ne kuracağını bilmeyecektir.

@hasanyılmaz'la olan fikir teatinize bir şey diyemiyorum, ara yol bulunur mutlaka.

[gufabe]

@heartsmagic dil konusunda haksız yere aşırı katı olmakla itham edildiğini ve yıpratıldığını biliyorum. Haksız yere diyorum, çünkü aşırı katı olma sıfatını hak edecek biri ancak, pek çok kullanıcı tarafından panele ekle seçeneklerinde tanışılmış "Geçersiz işlemler yapan uygulamayı zorla kapat" için ''Eğer kullanıcı bunu bir yerlerde duymuşsa zaten kurması gereken paketi biliyor demektir.'' cümlesini sakin kafayla beş kez kendi kendine tekrarladıktan sonra yine de kurduğu bu cümleye inanmaya devam edebilen biri olabilir. Sen böyle biri olamazsın.

Orta yolu bulmaya gelince bir Thunderbird kullanıcısına bir gün onun adının bundan sonra yalnızca ''e-posta istemcisi'' olacağını kabul ettirebilirseniz, bana da Onboard adını kullanmamayı onu yalnızca ''ekran klavyesi'' olarak anmayı kabul ettirebilirsiniz.

Görüldüğü gibi orta yol bulmaya bu kadar açığım!

Not: Bu arada Onboard özellikle yorgunken gerçekten severek kullandığım bir uygulama. Uygulamanın adından arındırılarak örnekteki gibi ''e-posta istemcisi''ne dönüşmesine vurgu yapıyorum, yoksa ''peynir'' gibi ''fırtınakanat'' benzeri bir şeyle Türkçeleştirilmesi bambaşka bir konu...

[sakirasci]

Yazışmaları okudum. Biraz da benim tuzum olsun  Onboard'un asıl anlamına ve kökenine gidelim:

Cambridge Sözlüğü

Kod Seç Genişlet

describes things that are carried by a vehicle and form part of it
In the future, cars equipped with on-board computers will be able to detect and avoid traffic jams automatically.


Merriam-Webster Sözlüğü

Kod Seç Genişlet

carried within or occurring aboard a vehicle (as a satellite or an automobile)
The car comes with an onboard computer.

Merriam-Webster'a göre, bu sözcüğün ilk kullanımı 1960'lara gidiyor. Bu önbilgiden sonra, kendi düşüncelerime gelirsek:

Bir defâ şunu açığa kavuşturalım, onboard sözcüğünün karşılığı ekran klavyesi ya da ekranla ilgili bir şey değil; sözlüklerdeki açıklamada da görüldüğü gibi (ki hasanyılmaz da ilk iletisinde aynı şeyi söylemiş) aslında bu on-board'un ilk çıkışındaki board sözcüğü araba kast edilerek türetilmiş. Ancak, uygulayımbilimde (teknoloji) kullanıma geçince sözcüğün anlamı genişlemiş ve "herhangi bir şeyin içinde gelen, dâhilî" anlamını kazanmış. Türkçemizdeki tümleşik, bütünleşik, yerleşik önadlarına karşılık gelir bir hâl almış.

Şimdi, meseleye burdan bakarsak Onboard yazılımına verilen ad ekran klavyesi için İngilizce'de kullanılan genel bir ad değil, bu yüzden de açıklama olarak zâten "On-screen keyboard" tanımını yapmış adamlar. Yâni ekran klavyesi sözcüğünün karşılığı zâten on-screen keyboard.

(Tartışmaya ek olarak, ekran klavyesi de tamlananı Türkçe çekim eki almış olan iki yabancı sözcükten oluşan bir çeviri. Ekran da (écran) klavye de (clavier) Fransızca'dan geçen sözcükler. Ekran için görüntülük, klavye için düğmelik sözcükleri vâr olsa da tutunamayanlar arasında, her neyse şimdilik bu konu bir kenarda kalsın )

Onboard sözcüğü yalnızca Ubuntu yazılımı olarak ekran klavyesine verilmiş bir ad. Yâni adamlar o anlamda olmayan sözcüğü ekran klavyesi olarak kullanmış, yazılımın adı yapmış. Uygulamanın adını Ekran Klavyesi olarak çevirirsek @gufabe'nin dediği gibi genel bir ad olan ekran klavyesini özel bir uygulama için kullanmış oluyoruz. Verdiği örneği anladım; ancak @hasanyılmaz'ın dediğine katılarak bu adı onboard olarak bırakmaya da karşıyım.

Bu durumda, onboard için genel ad olmayan Türkçe bir uygulama adı önermek durumundayız.

[heartsmagic]

@gufabe, ben şimdi hangi panel, hangi ortam diyeceğim iyice karışacak ortalık

Şimdi, eğer Gnome panelinde öyle bir şey varsa veya başka bir panelde, kullanıcıları düşündüğümüzde xkill görmeleri yerine o açıklamayı görmeleri bence daha doğru olan şeydir. Türkçe kullanmayanlar zaten çeviriyi görmez. Daha uygun bir isim bulunabilirmiş belki ama çevrilmeden bırakılması benim seçeneklerim arasında yok o uygulama için.

Bir önceki iletimde de izah etmeye çalıştım. Evet, her şeyi çeviremeyiz zira isimleri ile bilinirler ve öyle kalmalıdırlar. Thunderbird, Firefox, Unity vs. Bunlar özel isimdir. Ancak, her özel isimin de çevrilmemesini istemem ben. Örneğin Dash, örneğin HUD. Bu meselenin bir orta yolu olmalı. Senin "Onboard" neden çevrilmemeli savını anlayabiliyorum, fakat bu olayı genellersek çeviri yapmanın bir anlamı kalmıyor bence. Olay sadece açıklamalara kadar indirgenmiş olur. Hiçbir uygulamanın çevirisi yapılamaz. Etraf Gnome Control Center gibi yabancı ve çevrilmeyen kelimelerle dolar.

Haliyle, çevirisi yapılacaklar olacaktır, yapılamayacaklar da. Güzelce tartışabiliriz bu konuları.