[Nasıl] [Oneiric] ATI sürücülerini yükleme - yapılandırma - kaldırma

Başlatan decent, 03 Aralık 2011 - 01:53:03

« önceki - sonraki »

0 Üyeler ve 1 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

ebubekirs

Dünyaya gelen de benim, dünyadan giden de benim

decent

@hopelephant,

Şu iki çıktıya bakarak bir sonuca varabiliriz.
dpkg -l | grep amdcccle
lspci | grep VGA

Bu şekilde çıktıları aktarır mısın ?

decent@oneiric:~$ dpkg -l | grep amdcccle
ii  fglrx-amdcccle                                 2:8.930-0ubuntu1                          Catalyst Control Center for the AMD graphics accelerators
decent@oneiric:~$


decent@oneiric:~$ lspci | grep VGA
01:00.0 VGA compatible controller: ATI Technologies Inc Juniper [Radeon HD 5700 Series]
decent@oneiric:~$

hopelephant

@decent


uu@ubuntu:~$ dpkg -l | grep amdcccle
ii  fglrx-amdcccle                         2:8.930-0ubuntu1                        Catalyst Control Center for the AMD graphics accelerators



uu@ubuntu:~$ lspci | grep VGA
02:00.0 VGA compatible controller: ATI Technologies Inc M92 [Mobility Radeon HD 4500/5100 Series]

decent

Sürücü yüklenmiş.
cat /etc/X11/xorg.conf

çıktısını karşılaştıralım:

decent@oneiric:~$ cat /etc/X11/xorg.conf
Section "ServerLayout"
Identifier     "aticonfig Layout"
Screen      0  "aticonfig-Screen[0]-0" 0 0
EndSection

Section "Module"
EndSection

Section "Monitor"
Identifier   "aticonfig-Monitor[0]-0"
Option     "VendorName" "ATI Proprietary Driver"
Option     "ModelName" "Generic Autodetecting Monitor"
Option     "DPMS" "true"
EndSection

Section "Device"
Identifier  "aticonfig-Device[0]-0"
Driver      "fglrx"
BusID       "PCI:1:0:0"
EndSection

Section "Screen"
Identifier "aticonfig-Screen[0]-0"
Device     "aticonfig-Device[0]-0"
Monitor    "aticonfig-Monitor[0]-0"
DefaultDepth     24
SubSection "Display"
Viewport   0 0
Depth     24
EndSubSection
EndSection

decent@oneiric:~$





ve sürücüyü etkinleştirip yeniden başlatalım:

sudo aticonfig --initial -f
sudo reboot


Yeniden başladığında sorun devam ediyorsa, 64 bit sürücü kurulumunu adım adım yazarız ve çıktılarına bakarak gidebiliriz.

hopelephant

@decent

uu@ubuntu:~$ cat /etc/X11/xorg.conf


Yanılmıyorsam sadece busID:2  farklı;

Section "ServerLayout"
Identifier     "aticonfig Layout"
Screen      0  "aticonfig-Screen[0]-0" 0 0
EndSection

Section "Module"
EndSection

Section "Monitor"
Identifier   "aticonfig-Monitor[0]-0"
Option     "VendorName" "ATI Proprietary Driver"
Option     "ModelName" "Generic Autodetecting Monitor"
Option     "DPMS" "true"
EndSection

Section "Device"
Identifier  "aticonfig-Device[0]-0"
Driver      "fglrx"
BusID       "PCI:2:0:0"
EndSection

Section "Screen"
Identifier "aticonfig-Screen[0]-0"
Device     "aticonfig-Device[0]-0"
Monitor    "aticonfig-Monitor[0]-0"
DefaultDepth     24
SubSection "Display"
Viewport   0 0
Depth     24
EndSubSection
EndSection


İlgin için teşekkür ederim.
Sorun sadece ısınma problemiydi aslında. Anlattığınız gibi yükledim ve şu anda ısınma probleminin azaldığını da farketmeye başladım.

@ebubekirs arkadaşın verdiği linkte
uu@ubuntu:~$ fglrxinfo
alamama  sebebinin
uu@ubuntu:~$ grep fglrx /etc/modprobe.d/*
/etc/modprobe.d/blacklist-local.conf:blacklist fglrx
/etc/modprobe.d/fglrx.conf:# This file was installed by fglrx
/etc/modprobe.d/fglrx.conf:alias fglrx fglrx


olabileceği yazıyor.

Kurulum sırasında "generating packages ubuntu/oneiric" kısmı yaklaşık 15 dk sürdü gerçi ama  :) eğer konuya faydalı olacaksa adım adım çıktılara bakarak yeniden kurulum da yapabilirim  ;)

decent

env LC_ALL=C amdcccle
çıktısına görelim, çalışmıyorsa;

Alıntı Yap..eğer konuya faydalı olacaksa adım adım çıktılara bakarak yeniden kurulum da yapabilirim

Adım adım çıktıları da aktarırsanız nerede sapma olduğuna bakalım...




hopelephant


decent

Bu pencereyi hatasız açıyorsa aşağıdaki çıktıyı da düzgün vermesi gerekiyor:

fglrxinfo

hopelephant

Alıntı yapılan: decent - 19 Şubat 2012 - 23:27:32
Bu pencereyi hatasız açıyorsa aşağıdaki çıktıyı da düzgün vermesi gerekiyor:

fglrxinfo

Malesef sonuçlar bu önermeyi desteklemiyor.

zeusmaster

catalist control center ın yüklenip sürücünün yüklenmemesi çok garip.
Up and Running...

decent

Ubuntu 11.10 64 bit sürümü içindir.

Bütün çıktıları ayrı ayrı aktarırsanız inceleyelim:

sudo apt-get install build-essential cdbs fakeroot dh-make debhelper debconf libstdc++6 dkms libqtgui4 wget execstack libelfg0 dh-modaliases
sudo apt-get remove --purge fglrx fglrx_* fglrx-amdcccle* fglrx-dev*
sudo sh /usr/share/ati/fglrx-uninstall.sh
sudo rm /etc/X11/xorg.conf

sudo apt-get install ia32-libs

amd-driver-installer-12-1-x86.x86_64.run dosyasını zaten indirdiyseniz ev dizinine (başlangıç) kopyalayın.

cd

chmod 755 amd-driver-installer-12-1-x86.x86_64.run
sudo sh ./amd-driver-installer-12-1-x86.x86_64.run --buildpkg Ubuntu/oneiric
sudo dpkg -i fglrx*.deb
sudo aticonfig --initial -f
sudo reboot

heartsmagic

fglrxinfo bilgi basamıyor, ara ara görüyorduk bunu bazı sürücü yüklemelerinde. Sen kurulumun hatasız tamamlandığına emin misin? Şu çıktıyı da görebilirsek belki fikir edinebiliriz.
sudo apt-get install mesa-utils
glxinfo | grep render


Sadece ikinci komutun çıktısı yeterli olur.

Not: Başlığın üçüncü sayfasını görmemişim :) Zaten bazı şeyler irdelenmiş bile.
Hayattan çıkarı olmayanların, ölümden de çıkarı olmayacaktır.
Hayatlarıyla yanlış olanların ölümleriyle doğru olmalarına imkân var mıdır?


Böylece yalan, dünyanın düzenine dönüştürülüyor.

hopelephant

1. komut
sudo apt-get install build-essential cdbs fakeroot dh-make debhelper debconf libstdc++6 dkms libqtgui4 wget execstack libelfg0 dh-modaliases
1. çıktı:
Paket listeleri okunuyor... Bitti
Bağımlılık ağacı inşa ediliyor.       
Durum bilgisi okunuyor... Bitti       
build-essential zaten en yeni sürümde.
cdbs zaten en yeni sürümde.
debconf zaten en yeni sürümde.
debhelper zaten en yeni sürümde.
dh-make zaten en yeni sürümde.
dh-modaliases zaten en yeni sürümde.
dkms zaten en yeni sürümde.
execstack zaten en yeni sürümde.
fakeroot zaten en yeni sürümde.
libelfg0 zaten en yeni sürümde.
libstdc++6 zaten en yeni sürümde.
wget zaten en yeni sürümde.
libqtgui4 zaten en yeni sürümde.
Yükseltilen: 0, Yeni Kurulan: 0, Kaldırılacak: 0 ve Yükseltilmeyecek: 0.
N: Ignoring file 'oneiric-partner.list.save' in directory '/etc/apt/sources.list.d/' as it has an invalid filename extension
N: Ignoring file 'oneiric-partner.list.save' in directory '/etc/apt/sources.list.d/' as it has an invalid filename extension


2. komut:
sudo apt-get remove --purge fglrx fglrx_* fglrx-amdcccle* fglrx-dev*
2. çıktı:
Paket listeleri okunuyor... Bitti
Bağımlılık ağacı inşa ediliyor.       
Durum bilgisi okunuyor... Bitti       
N: Ignoring file 'oneiric-partner.list.save' in directory '/etc/apt/sources.list.d/' as it has an invalid filename extension
N: Ignoring file 'oneiric-partner.list.save' in directory '/etc/apt/sources.list.d/' as it has an invalid filename extension
E: fglrx_8.930-0ubuntu1_amd64.deb paketi konumlandırılamıyor
E: 'fglrx_8.930-0ubuntu1_amd64.deb' ifadesini içeren herhangi bir paket bulunamadı
E: fglrx-amdcccle_8.930-0ubuntu1_amd64.deb paketi konumlandırılamıyor
E: 'fglrx-amdcccle_8.930-0ubuntu1_amd64.deb' ifadesini içeren herhangi bir paket bulunamadı
E: fglrx-dev_8.930-0ubuntu1_amd64.deb paketi konumlandırılamıyor
E: 'fglrx-dev_8.930-0ubuntu1_amd64.deb' ifadesini içeren herhangi bir paket bulunamadı


3. komut:
sudo sh /usr/share/ati/fglrx-uninstall.sh
3. çıktı:
h: Can't open /usr/share/ati/fglrx-uninstall.sh

4. komut:
sudo rm /etc/X11/xorg.conf
sudo apt-get install ia32-libs

4. çıktı:
Paket listeleri okunuyor... Bitti
Bağımlılık ağacı inşa ediliyor.       
Durum bilgisi okunuyor... Bitti       
ia32-libs zaten en yeni sürümde.
Yükseltilen: 0, Yeni Kurulan: 0, Kaldırılacak: 0 ve Yükseltilmeyecek: 0.
N: Ignoring file 'oneiric-partner.list.save' in directory '/etc/apt/sources.list.d/' as it has an invalid filename extension
N: Ignoring file 'oneiric-partner.list.save' in directory '/etc/apt/sources.list.d/' as it has an invalid filename extension


5. komut:
chmod 755 amd-driver-installer-12-1-x86.x86_64.run
sudo sh ./amd-driver-installer-12-1-x86.x86_64.run --buildpkg Ubuntu/oneiric

5. çıktı:
Created directory fglrx-install.s6tsN9
Verifying archive integrity... All good.
Uncompressing AMD Catalyst(TM) Proprietary Driver-8.93...
=====================================================================
AMD Catalyst(TM) Proprietary Driver Installer/Packager
=====================================================================
Generating package: Ubuntu/oneiric
Package /home/uu/fglrx_8.930-0ubuntu1_amd64.deb has been successfully generated
Package /home/uu/fglrx-dev_8.930-0ubuntu1_amd64.deb has been successfully generated
Package /home/uu/fglrx-amdcccle_8.930-0ubuntu1_amd64.deb has been successfully generated
Removing temporary directory: fglrx-install.s6tsN9


6. komut:
sudo dpkg -i fglrx*.deb
6. çıktı:
(Veritabanı okunuyor... 168590 files and directories currently installed.)
Preparing to replace fglrx 2:8.930-0ubuntu1 (using fglrx_8.930-0ubuntu1_amd64.deb) ...
Removing all DKMS Modules
Done.
Unpacking replacement fglrx ...
Preparing to replace fglrx-amdcccle 2:8.930-0ubuntu1 (using fglrx-amdcccle_8.930-0ubuntu1_amd64.deb) ...
Unpacking replacement fglrx-amdcccle ...
Preparing to replace fglrx-dev 2:8.930-0ubuntu1 (using fglrx-dev_8.930-0ubuntu1_amd64.deb) ...
Unpacking replacement fglrx-dev ...
fglrx (2:8.930-0ubuntu1) kuruluyor...
update-alternatives: dikkat: forcing reinstallation of alternative /usr/lib/fglrx/ld.so.conf because link group x86_64-linux-gnu_gl_conf is broken.
update-alternatives: dikkat: /etc/OpenCL/vendors/amdocl32.icd oluşturmayı atla, çünkü ilgili dosya /usr/lib/fglrx/etc/OpenCL/vendors/amdocl32.icd (x86_64-linux-gnu_gl_conf link grubunun) yok.
update-alternatives: dikkat: forcing reinstallation of alternative /usr/lib/fglrx/ld.so.conf because link group x86_64-linux-gnu_gl_conf is broken.
update-alternatives: dikkat: /etc/OpenCL/vendors/amdocl32.icd oluşturmayı atla, çünkü ilgili dosya /usr/lib/fglrx/etc/OpenCL/vendors/amdocl32.icd (x86_64-linux-gnu_gl_conf link grubunun) yok.
update-initramfs: deferring update (trigger activated)
Loading new fglrx-8.930 DKMS files...
Building only for 3.0.0-16-generic
Building for architecture x86_64
Building initial module for 3.0.0-16-generic
Done.

fglrx:
Running module version sanity check.
- Original module
   - No original module exists within this kernel
- Installation
   - Installing to /lib/modules/3.0.0-16-generic/updates/dkms/

depmod....

DKMS: install Completed.
update-initramfs: deferring update (trigger activated)
Processing triggers for ureadahead ...
ureadahead will be reprofiled on next reboot
Processing triggers for gnome-menus ...
Processing triggers for bamfdaemon ...
Rebuilding /usr/share/applications/bamf.index...
fglrx-amdcccle (2:8.930-0ubuntu1) kuruluyor...
fglrx-dev (2:8.930-0ubuntu1) kuruluyor...
Processing triggers for initramfs-tools ...
update-initramfs: Generating /boot/initrd.img-3.0.0-16-generic
Warning: No support for locale: tr_TR.utf8
Processing triggers for libc-bin ...
ldconfig deferred processing now taking place


7. komut:
sudo aticonfig --initial -f
7. çıktı:
Uninitialised file found, configuring.
Using /etc/X11/xorg.conf
Saving back-up to /etc/X11/xorg.conf.original-1


8. komut:
sudo reboot


Bu arada yeni farkettim, belki bir fikir verebilir; konu başında verdiğiniz;
http://wiki.cchtml.com/index.php/Hardware
linkde desteklenenler arasında Mobility Radeon HD 4500/5100 Series modeli yok.
Neden yükledin o zaman derseniz; ben yüklemeye başlamadan önce sayfa açılmıyordu ve bakamamıştım. Eski bir ekran kartı olduğu için uyumludur diye düşünüp yüklemiştim.




Mesaj tekrarı yüzünden mesajınız birleştirildi. Bu mesajın gönderim tarihi : 20 Şubat 2012 - 00:10:26

Alıntı yapılan: heartsmagic - 19 Şubat 2012 - 23:58:53
fglrxinfo bilgi basamıyor, ara ara görüyorduk bunu bazı sürücü yüklemelerinde. Sen kurulumun hatasız tamamlandığına emin misin? Şu çıktıyı da görebilirsek belki fikir edinebiliriz.
sudo apt-get install mesa-utils
glxinfo | grep render


Sadece ikinci komutun çıktısı yeterli olur.

Not: Başlığın üçüncü sayfasını görmemişim :) Zaten bazı şeyler irdelenmiş bile.

glxinfo | grep render
'glxinfo' programı şu anda kurulu değil.  Kurulumunu şunu yazarak yapabilirsiniz:
sudo apt-get install mesa-utils


sudo apt-get install mesa-utils

Paket listeleri okunuyor... Bitti
Bağımlılık ağacı inşa ediliyor.       
Durum bilgisi okunuyor... Bitti       
Aşağıdaki YENİ paketler kurulacak:
  mesa-utils
Yükseltilen: 0, Yeni Kurulan: 1, Kaldırılacak: 0 ve Yükseltilmeyecek: 0.
İndirilmesi gereken dosya boyutu 30,3 kB
Bu işlemden sonra 152 kB ek disk alanı kullanılacak.
Alınıyor:1 http://archive.ubuntu.com/ubuntu/ oneiric/universe mesa-utils amd64 8.0.1+git20110129+d8f7d6b-0ubuntu2 [30,3 kB]
0sn'de 30,3 kB alındı (63,7 kB/s)   
Önceden seçilmeyen mesa-utils paketi seçiliyor.
(Veritabanı okunuyor... 168579 files and directories currently installed.)
Unpacking mesa-utils (from .../mesa-utils_8.0.1+git20110129+d8f7d6b-0ubuntu2_amd64.deb) ...
Processing triggers for man-db ...
mesa-utils (8.0.1+git20110129+d8f7d6b-0ubuntu2) kuruluyor...
N: Ignoring file 'oneiric-partner.list.save' in directory '/etc/apt/sources.list.d/' as it has an invalid filename extension
N: Ignoring file 'oneiric-partner.list.save' in directory '/etc/apt/sources.list.d/' as it has an invalid filename extension
N: Ignoring file 'oneiric-partner.list.save' in directory '/etc/apt/sources.list.d/' as it has an invalid filename extension


glxinfo | grep render

X Error of failed request:  BadRequest (invalid request code or no such operation)
  Major opcode of failed request:  139 (ATIFGLEXTENSION)
  Minor opcode of failed request:  66 ()
  Serial number of failed request:  13
  Current serial number in output stream:  13


decent

Alıntı Yap* RV710       Radeon HD 4350/4550, M92

satırını gördün sanırım ?

Çıktıları aktararak aynı iletinin altına devam edelim lütfen :)

hopelephant

Alıntı yapılan: decent - 20 Şubat 2012 - 00:12:48
satırını gördün sanırım ?
Bu Mobility Radeon HD 4500/5100 Series modelini de destekliyor mu demek?

decent

Evet.
Üstteki 62. iletiden çıktıları eklemeye devam edebilirsin.

hopelephant

Alıntı yapılan: decent - 20 Şubat 2012 - 00:19:28
Evet.
Üstteki 62. iletiden çıktıları eklemeye devam edebilirsin.

62. iletiyi güncelledim..

fglrxinfo


X Error of failed request:  BadRequest (invalid request code or no such operation)
  Major opcode of failed request:  139 (ATIFGLEXTENSION)
  Minor opcode of failed request:  66 ()
  Serial number of failed request:  13
  Current serial number in output stream:  13


???

decent

Sürücüyü tekrardan yüklemiş olduk.
Isınma veya başka sorun yoksa, video açınca olağanüstü durumlarla karşılaşmıyorsan bu şekliyle de kullanmaya devam edebilirsin.

hopelephant

@decent
İlgin için tekrar teşekkür ederim. Şu an için hiçbir sorun yok  :)

heartsmagic

Peki şu ne diyor, meraktan soruyorum:
grep Driver /var/log/Xorg.0.log
Hayattan çıkarı olmayanların, ölümden de çıkarı olmayacaktır.
Hayatlarıyla yanlış olanların ölümleriyle doğru olmalarına imkân var mıdır?


Böylece yalan, dünyanın düzenine dönüştürülüyor.

hopelephant

Alıntı yapılan: heartsmagic - 20 Şubat 2012 - 01:28:11
Peki şu ne diyor, meraktan soruyorum:
grep Driver /var/log/Xorg.0.log

[    16.204] X.Org Video Driver: 10.0
[    17.672] Module class: X.Org Video Driver
[    17.821] (II) ATI Proprietary Linux Driver Version Identifier:8.93.4
[    17.821] (II) ATI Proprietary Linux Driver Release Identifier: 8.93                                 
[    17.821] (II) ATI Proprietary Linux Driver Build Date: Dec  5 2011 21:06:58
[    18.040] ABI class: X.Org Video Driver, version 10.0
[    18.089] ABI class: X.Org Video Driver, version 10.0
[    18.609] (==) fglrx(0): OpenGL ClientDriverName: "fglrx_dri.so"
[    20.345] Module class: X.Org XInput Driver
[    20.487] Module class: X.Org XInput Driver

heartsmagic

Sahipli sürücüler devrede gibi. Demek ki şu bizim sorunlu çıktıları görünce sürücüler devrede değil dememek gerekiyor.
Teşekkürler.
Hayattan çıkarı olmayanların, ölümden de çıkarı olmayacaktır.
Hayatlarıyla yanlış olanların ölümleriyle doğru olmalarına imkân var mıdır?


Böylece yalan, dünyanın düzenine dönüştürülüyor.

hopelephant

Alıntı yapılan: heartsmagic - 20 Şubat 2012 - 01:49:13
Sahipli sürücüler devrede gibi. Demek ki şu bizim sorunlu çıktıları görünce sürücüler devrede değil dememek gerekiyor.
Teşekkürler.

Sürücüler kesinlikle devrede, windows taki performansından daha yüksek ve hatta daha az ısınıyor.

Gerçek şu ki; böyle forumlar ile gönüllü destekler sağlanmasa olacak hikaye;
Ubuntu yükledim, çok ısınıyormuş, çok yavaş çalışıyormuş, bu işletim sistemini beğenmedim, sil.
şeklindedir büyük ihtimalle.
Ben de bir yazılımcı olduğum halde platformu bilmediğimden dolayı aynı şekilde düşünüp silebilirdim pekala. Ama şu andan itibaren ubuntudan vazgeçebileceğimi hiç sanmıyorum mesela.

Dolayısıyla ben teşekkür ederim.

heartsmagic

Hep çözülebilecek sorunlarda görüşmek üzere diyelim o zaman :)
Hayattan çıkarı olmayanların, ölümden de çıkarı olmayacaktır.
Hayatlarıyla yanlış olanların ölümleriyle doğru olmalarına imkân var mıdır?


Böylece yalan, dünyanın düzenine dönüştürülüyor.

anilergeldi

          Merhaba arkadaşlar uzunca bir süredir Pardus kullandım, güncel sürüm uzunca bir süre gelmeyeceği için ubuntuyu denemek istedim ve müzisyen olduğum içinde ubuntu studio bana daha uygun göründü .Ubuntu Studio 11.10 sürümünü kurdum gnome-tweak-tools ve ilgili ne varsa (shell temları v.s ) kurup çalıştırdım buraya kadar her şey istediğim gibi oldu ama üç şeyin içinden çıkamadım...

İlk olarak:

Ekran Alıntısı

    Yukarıda ki ekran alıntısında " Deneyim :Standart " ibaresi benim sürücüleri doğru olarak kurduğumun  göstergesi midir  ? Eğer değilse aşağıda ki çıktılara neden doğru ?

İkincisi :

         Eğer doğruysa neden Flash videolarda (youtube ,metacafe v.b.) herhangi bir çözünürlükte (özellikle yüksek çözünürlükte izlerken ) takılmalar, donmalar yaşıyorum ?
 
Not: Bu durumla ilgili forumda ki gönderileri okudum orada bir çözüm yok eğer bu sorunum ekran kartı sürücüleri ile ilgiyse çözüldüğü anda yeni konu açacağım söz  :)

Üçüncüsü :

         1080p Full HD filmler ise kesinlikle Full HD değil hatta SD film olmuşlar   :D

Yardımcı olan olamayan bütün arkadaşlara şimdiden teşekkürler...

Not 2 : Önizleme kipinde Türkçe Dil Bilgisi kurallarına uymayan sözcükleri  " * " işareti ile işaretlenmesini sağlayan site yöneticilerine de ayrıca teşekkür ederim.

grep Driver /var/log/Xorg.0.log

çıktısı şu şekilde :

kuzi@ubuntu:~$ grep Driver /var/log/Xorg.0.log
[    14.785] X.Org Video Driver: 10.0
[    15.005] Module class: X.Org Video Driver
[    15.025] (II) ATI Proprietary Linux Driver Version Identifier:8.93.4
[    15.025] (II) ATI Proprietary Linux Driver Release Identifier: 8.93                                 
[    15.025] (II) ATI Proprietary Linux Driver Build Date: Dec  5 2011 21:06:58
[    15.127] ABI class: X.Org Video Driver, version 10.0
[    15.177] ABI class: X.Org Video Driver, version 10.0
[    16.824] (==) fglrx(0): OpenGL ClientDriverName: "fglrx_dri.so"
[    17.958] Module class: X.Org XInput Driver
kuzi@ubuntu:~$


ve de

fglrxinfo

Çıktısı :

display: :0.0  screen: 0
OpenGL vendor string: Advanced Micro Devices, Inc.
OpenGL renderer string: ATI Radeon HD 4300/4500 Series       
OpenGL version string: 3.3.11399 Compatibility Profile Context
Müziksiz hayat , Linuxsuz hayata benzer.Her iki durumda da esir olursun...