Bulut Bilişim ve Özgür Yazılım

[XRumer]

Bulut bilişim son yıllarda önemini ve gücünü gitgide arttırdı. Her insanın internet üzerinde depolama yapmasına olanak tanıyan bulut depolamanın yanı sıra internet üzerinden her türlü işi yapmaya olanak tanıyan bulut hesaplama da gücünü günden güne arttırdı. Bulut yazılımlar, ortalama bir bilgisayar kullanıcısının ihtiyaçlarını karşılar hale geldi. Hatta üst düzey işlemler için bile yeterli boyutta olanları var. Pek çoğumuz ister istemez bu araçlardan faydalanıyoruz. Hatta çok sık kullanılan yazılımların özgür muadillerinin olmaması veya yetersiz kalması nedeniyle bulut yazılımlardan faydalanıyoruz. Bazen özgür olmayan yazılımlar bilgisayarımıza girmesin diye kullandığımız oldu. Peki hiç düşündük mü bulut yazılımlar özgür mü diye?

Çok eski bir bilgisayar kullanan, yenisini alamayan veya almak istemeyen bir insan bilgisayarına çok hafif bir Linux dağıtımı kurabilir ama bazen o hafif uygulamalar gerçekten yetmeyebilir. Bu insanın yer yer bulut yazılımlara yönelmesi mantıklı bir seçim olabilir. Windows'ta kullandığı bir yazılımın Linux'ta benzerinin olmaması nedeniyle Wine ya da çift sistem gibi zahmetli ve özgür yazılımın içine ticari yazılımı sokan çözümler yerine bulut yazılımlara yönelmek de mantıklı olabilir.

Bulut Bilişim Örnekleri
Bulut yazılımlar bu durumlarda hayat kurtarıcı olabiliyor. Bağımlılık da yapabiliyor, bazen çok eğlenceli ya da kullanışlı olabiliyorlar. Bir kaç örnek verelim:

Google Dökümanlar: Her Gmail kullanıcısının sahibi olduğu bir bulut depolama alanı olmakla kalmıyor, depolanan belgelerin web üzerinden okunabilmesini sağlıyor. Daha da önemlisi web üzerinden çalışan bir ofis uygulaması. Oldukça kaliteli bir ofis uygulaması olduğunu söyleyebilirim, özellikle son geliştirmelerle iyi bir noktaya ulaştı. Ben de bazen kullanıyorum.

Office Web Apps: Microsoft Office'in çevrimiçi versiyonu desek yeridir. MS Office'in bazı özellikleri kısıtlanmış sadece. Ortalama kullanım için çok iyi. Asıl önemli yanı MS Office ile tam uyumlu olması. Msn hesabı olan herkes ücretsiz kullanabiliyor.

Zoho: Bu iki ofis uygulamasına alternatif bir uygulama. Kullanıcıları onu hepsinden daha kaliteli olarak kabul ediyor.

Photoshop Uygulamaları: Çevrimiçi resim işleme uygulamaları artık neredeyse Adobe Photoshop ve Gimp düzeyine ulaştı. Gimp, hala tek pencere sistemine geçiş çalışması yapadursun bu uygulamalardan Pixlr, Splashup, SumoPaint Adone Photoshop benzer arayüz kullanıyorlar. Pixlr'nin Türkçe desteği de var. Üst düzey resim işleme yerine, kesme, boyutlandırmayla yetinmek isteyenlere Picnik var.

Anlık İleti Araçları: İmo, Meeber, Plus İm+ ve benzeri uygulamalar Msn, Facebook Chat, Yahoo Chat, Skype, Gtalk, Jabber, IRC gibi ağlara bağlanabiliyorlar. Üstelik birden fazla hesaba tek pencereden bağlanıyorlar, bu yönleriyle Kopete, Pidgin, Empati, İnstantbird yazılımlarını andırıyorlar.

Diğer Uygulamalar: İnternette bir araştırma yaparsanız, çevrimiçi video ve ses düzenleme/dönüştürme, çevrimiçi DJ araçları, altyazı araçları, dosya sıkıştırma, anti-virüs ve daha sayısız uygulamayla karşılaşabilirsiniz. Bilgisayarınıza hiçbir ilave yazılım kurmadan sadece bir web tarayıcıyla her şeyi yapmak mümkün. İşte bulut yazılımların geldiği nokta bu. Çevrimiçi video izleme, müzik dinleme gibi şeylerden bahsetmiyorum bile.

Bulut Yazılımların Geleceği
Bulut yazılımlar, her geçen gün kendilerini daha da geliştiriyor ve çoğalıyorlar. Çalışmak için sadece Flash veya HTML 5'e ihtiyaç duyuyor olmaları onların en önemli avantajı. Böylece her işletim sisteminden ve yeni nesil telefonlardan kullanmak mümkün. Bir başka avantajları da kişiye bilgisayar fark etmeksizin dünyanın her yerinden dosyalarına erişim imkanı sağlıyor.

Hal böyle olunca, işletim sistemleri her geçen gün önemlerini kaybediyor ve web tarayıcılar gittikçe önplana çıkıyor. Ayrıca bilgisayarlar yerine telefonlar ve tabletler webe giriş araçlarına dönüşüyorlar. Önümüzdeki yıllarda bulut yazılımların pazar payı gittikçe artacak ve bilgisayara kurduğumuz, bildiğimiz türden yazılımlara çok ciddi rakip haline gelecekler.

Koskoca Google bile, bu alana oynuyor ve web tabanlı işletim sistemi geliştiriyor.

Bulut Yazılımlar Özgür mü?
İşte sorun da burada. Maalesef pek çoğu açık kaynak değil. Dolayısıyla özgür de değil. Hatta tam anlamıyla özgür olanı yok diyebiliriz. Bir kaç tane açık kaynak olanı var ama her açık kaynak yazılımı da özgür kabul edemiyoruz. Geleceğin teknolojisi olarak kabul edilen ve her geçen gün gelişen, çoğalan bulut yazılımlar bu halleriyle özgür yazılımı tehdit ediyorlar. Çünkü yukarıda da belirttiğim gibi ticari yazılımların özgür muadilini bulamadığımız zaman ya da bilgisayarımızın kapasitesi kaldırmadığı zaman bunları kullanmak zorunda kalabiliyoruz.

Sadece bu alana yönelik işletim sistemleri de mevcut, siz sadece netbook'unuzu çalıştırıyorsunuz ve ondan sonra her şeyi webde yapıyorsunuz. Google Chrome OS ve Jolicloud adlı Linux dağıtımları bu alana yönelik.

Ne Yapmalı?
Öyleyse "bulut yazılımı kullanmayın" mı diyeceğiz? Elbette hayır. Bu sadece gelişime ve teknolojiye meydan okumak olur ve sadece zarar verir, biz Ludist değiliz. Bence yapılması gereken şey bulut yazılımların arasında da özgür yazılımı savunmak olmalı.

30 yıl önce internet yoktu ve yazılımlar bilgisayara kuruluyordu, yazılımların kaynak kodları kapatılınca Stallman ve tayfası özgür yazılım akımını başlattılar. Şimdiyse yazılımlar webden çalışıyor ve özgür değiller, tarih tekekrür ediyor ve biz aynı rolü oynamalı, "özgür bulut yazılım" akımını oluşturmalıyız.

[stef_q]

"%100 açık kaynak" ve "bulut tabanlı bir sistem" ; bu ikisini bir arada düşünmek zor geliyor bana. Adı üstünde "bulut" ! Sonuçta kullanıcının arkada ne işler döndüğünü legal yollardan %100 bilmesi imkansız. Ancak bulut bilişimden yararlanmamızı sağlayan yazılımları %100 açık kaynak kullabiliriz. Mesela IRC için pidgini kullanmamız veya MS Office için Firefox gibi... Yanılıyormuyum ?

[cengizomer]

Richard Stallman'ın ilgili yazısı http://forum.pardus-linux.org/viewtopic.php?f=25&t=22786
ben de bulutta bi hinlik arayanlardanım.

[demirekins]

bulut teknolojisi Açık kaynak olmasi gibi bir durum hiçbir zaman olamaz gibime geliyor çünkü aslında internet tuttuğumuz belgelerimiz bizim özelimiz ve Şirketler bu yazılımlara güvenlik sağlayamazlarsa bizim belgelerimiz kimlerin elinde olucağini bilemeyiz.İkinci olarak bulut teknolojisinin şu an ki maliyeti çok fazla ve kullanıcılar tarafindan tam olarak benimsenmedi bulut teknolojisi google gelecek 10 yıl teknolojide olabilecek devrimlerde pc lerin odalarimizda duran bir alet olmayacağini istediğimiz yerden sistemimize ve dosyalarimizi görebileceğimiz bir tahmini var ama bence buna özellikle donanım üreticilerini baltalayacak bir olay olduğu için bunun bence uzun yıllar alabileceği fikrindeyim yakın gelecekte benim tahminim bulutdan daha ziyade tablet pc ve android işletim sisteminin gündelik hayatimizi tamamiyle almasi

[if]

@demirekins, lütfen imlâya özen gösteriniz. Yazdıklarınızı okuyup anlamak şu haliyle güç.

Konuya döncek olursam, tam da alıntılarığım cümlenizdeki sebep açık kaynak yazılımların kullanılmasını daha güvenli kılıyor.

bulut teknolojisi Açık kaynak olmasi gibi bir durum hiçbir zaman olamaz gibime geliyor çünkü aslında internet tuttuğumuz belgelerimiz bizim özelimiz ve Şirketler bu yazılımlara güvenlik sağlayamazlarsa bizim belgelerimiz kimlerin elinde olucağini bilemeyiz.

[cagriemer]

Konu ile ilgili bir iki baglanti;

http://openstack.org/
https://cloudsecurityalliance.org/

[eribol]

Bu arada belirtmekte fayda var. Ubuntu One sunucu kısmı açık kaynak değil.