Çeviremediğimiz gıcık şeyler

[Aequitas]

@sakirasci, emeğinden dolayı tebrik ediyorum. Bence de "Başüstü Göstergesi" kulağa hiç rahatsız edici gelmiyor. İşlevini de son derece iyi tanımlıyor. Çevirilerde bu şekilde kullanılması konusunda hemfikirim.

[sakirasci]

@MURATSPLAT, @ibrahimcelik, @Aequitas, yorumlarınız için teşekkür ediyorum arkadaşlar
@Aequitas, çeviri yaparken sözcüklerin kökenini/çıkış noktasını araştırmadan içim rahat olmuyor, epey kapsamlı oldu bu seferki

[MURATSPLAT]

@MURATSPLAT, @ibrahimcelik, @Aequitas, yorumlarınız için teşekkür ediyorum arkadaşlar
@Aequitas, çeviri yaparken sözcüklerin kökenini/çıkış noktasını araştırmadan içim rahat olmuyor, epey kapsamlı oldu bu seferki

Doğru olanı yapıyorsun. Türkçe imgesel bir dil. Kelimelerin bir anlamı olması gerekir. Bu anlamda ingilizceden biraz farklıdır.

[cagriemer]

Basin uzerinde degil de goz hizasinda bulunan goruntu anlamini verecek bir kelime ya da kelime grubu bulabilir miyiz acaba?

[heartsmagic]

Çeviri için güzel bence, ancak kısaltma olarak ne düşünülüyor, daha doğrusu düşünülüyor mu?

[ibrahimcelik]

Çeviri yüzdeleri yüksek 13 ayrı dile baktım ama içlerinden sadece İsveçliler HUD'ı çevirmişler o da "informationsdisplayen" olarak. Ama onlar da herhangi bir kısaltma kullanmamışlar. "Başüstü Göstergesi"den yola çıkarsak "BAG", "BG", "BaG" gibi bir şeyler yapabiliriz. Ya da özgün adını da belirtmek için "Başüstü Göstergesi" diye çevirdikten sonra parantez içinde "HUD" yazabiliriz. Ya da İsveç örneğindeki gibi kısaltma yapmadan da çevirebiliriz

[sakirasci]

@cagriemer, Gözüstü Göstergesi olabilir senin önerine göre; ancak öyle diyince gözün üstü kaşlara işâret ediyori pek olmuyor
Gözhizâsı Göstergesi belki olur ama bilemedim Usumda olan başka bir öneri ise Köşe Göstergesi, köşeden çıktığını göz önüne alarak düşünmüştüm; ancak Başüstü Göstergesi daha kullanılır/kabûl edilir olacak gibi geliyor bana.

@heartsmagic ve @ibrahimcelik, bence kısaltma koymamıza gerek yok. İngilizce'de yapılan kısaltmaları her zaman yapmamız gerekiyormuş gibi bir his oluşuyor, ancak çeviri yaparken benim anlayışım "Uzun olsun ama anlaşılır olsun." oluyor

@ibrahimcelik'in önerileri olabilir belki, kısaltmayı Türkçe yapmayıp HUD olarak bırakmak da bir seçenek, Başüstü Göstergesi (HUD) olarak yazarız; ancak bu dediğim Başüstü Göstergesi'nin yazıldığı yerlerde yanına eklemek şeklinde olmalı. Tek başına HUD'un kullanılması bence olmamalı. @ibrahimcelik'in dediği gibi özgün adını da vermek için parantez içinde verilebilir ek olarak.

Kısaltmalara karşıyım; çünkü bir tamlamayı kısaltınca onu kullananlardan başkası açılımının ne olduğunu bilmiyor, bu yüzden BAG olarak kısaltırsak zâten yeni olan çeviri iyice karışıklığa yol açabilir. Sözgelimi RAM sözcüğü REB (Rastgele Erişim/Erişilen Bellek) olarak kısaltılabilirdi, ama bu REB Bilgisayarınız yeterli donanımsal özelliklere sâhip değil, REB yükseltmesi yapınız. gibi bir uyarıda ilk görenlere anlamsız gelecekti. Gerçî RAM'e birebir karşılık değil de önbellek karşılığı var, bu yüzden Heads-Up Display'e birebir çeviri yerine işlevsel başka bir çeviri de olabilir diyorum ve kısaltma konusunda öneriler bekliyorum (ister misiniz? ya da istiyorsanız ne olmalı?)

Şimdilik bunlar var: BAG, BÜG, BG, BaG, BüG

[Aequitas]

Kısaltma olayı benim de aklıma gelmişti. Açık söylemek gerekirse HUD'un da açılımını çok net bilmiyordum ama HUD dendiğinde ne söylenmek istediğini anlıyordum. Eminim pek çok oyunsever de bu şekilde algılıyordur bu kısaltmayı. Dolayısıyla henüz Hava Kuvvetleri ve BMW'den başka pek kimsenin varlığından bile haberi olmayan bu çeviri için kısaltma kullanmak pek mantıklı olmayacaktır diye düşünüyorum.

Bu çeviriye çok içim ısındı benim ya Başüstü Göstergesi.. Çok hoş..

[heartsmagic]

Şöyle bir düşünürsek kısaltmaya gerek olmayabilir bence de

[decent]

@sakirasci, fikirlerini paylaştığın için teşekkürler.

Verdiğin bağlantıya daha önce uğramıştım   Konuşmuş olduğumuz "seçke" kelimesi orada da geçiyor doğru. Ayrıca o bağlantıdaki "yelveren" sözcüğünü de çok beğenmiştim. Kafamı kurcalayan tek şeyse "klima" kelimesi ile "vantilatör" kelimesini tek başına "yelveren" kelimesinin karşılayıp karşılayamayacağı. Şöyle ki, yazıda aslında iki aygıtın da aynı vazifeyi yaptığı söyleniyor, doğrudur fakat ikisinin de satıldığı bir mağazaya girdiğimizde hangisini istediğimizi nasıl anlatacağız?

Konu dışına çıktık toparlamaya çalışalım. Ben çevirilerde nasıl bir tercih belirlenecek bilmiyorum ancak normal yaşantımda "seçke" kelimesini kullanmayı deneyeceğim. Ayrıca "uygulayımbilim" sözcüğünü de gözüme kestirmiş durumdayım

Precise üzerinde yerini almış bile:

[kulkke]

Kafama takıldı aslında; şimdi örneğin birşey olunca İngilizcesini yahut işte dili ne ise onu düşünüp onun fonetiğine göre hal eki koyuyorum aslında, özgün olanı odur diye. Ama şimdi kafama takılan şu, büyük olasılıkla Türkçesini yapmak gerek ama; 12.04 derken -i durumu için, 12.04'u değil 12.04'ü diye çevireceğiz değil mi?

[ibrahimcelik]

Ben 12.04'ü diye çevirirdim, çünkü hem bir kelime değil bu hem de tam olarak bir özel ad sayılmaz. Zaten 12.04, 11.10 gibi şeyleri de hiç İngilizce söylemişliğim yoktur Türkçesi daha kolay oluyor

[Aequitas]

Seçke'miz hayırlı olsun. Çok güzel durmuş. Umarım zamanla iyice oturur.

-i hali için @ibrahimcelik'e katılıyorum.

[sakirasci]

Bence oturmaması için bir neden yok Sözcüğün kullanılagelip insanda alışkanlık oluşturması gerekiyor.

Soruma gelirsek: Ubuntu Shop, Ubuntu Mağazası olarak çevrilmeli midir?
Kendi düşüncemi de söyleyeyim: bence çevrilmeli.

[heartsmagic]

Kesinlikle çevrilmeli.

[Aequitas]

Thumbs up for "Ubuntu Mağazası"

[sakirasci]

Öyleyse çevirilerde gerekli değişiklikleri yapıyorum


Mesaj tekrarı yüzünden mesajınız birleştirildi. Bu mesajın gönderim tarihi : 19 Mart 2012 - 12:09:33
Bir de çok kafamı karıştıran bir çeviriden bahsetmek istiyorum: Uykuya Alma, Hazırda Bekletme, Beklemeye Alma ve Askıya Alma

(Ek bir bilgi olarak, hibernate ve suspend kavramlarıyla ilgili olarak yazışmalıkta (forum) başlatılan sormacadaki (anket) seçeneklere ve yorumlara baktığımda da gördüm ki çoğu kişi (büyük olasılıkla) kavramların Türkçe'leri karmaşa yarattığı için hibernate ve suspend sözcüklerini kullanarak yazmış yorumlarını. bkz. http://forum.ubuntu-tr.net/index.php?topic=4965.0)

Öncelikle, bu kavramların İngilizce'lerini vereyim:

- suspend: Oturum kapatılmıyor; ancak veriler geçici olarak önbellek üzerine yazılıyor. Bilgisayardan güç kesilmiyor. (bataryayı çıkarırsanız/gücü keserseniz veri kaybı yaşarsınız)

- hibernate: Yine oturum kapatılmıyor; ancak bu sefer veriler önbelleğe değil de geçici olarak sâbit diske yazılıyor. Bilgisayardan güç kesiliyor. (veriler sâbit diske yazıldığı için bilgisayarın kapanması verilerin silinmesine neden olmuyor)

Bunu biliyoruzdur ama yine de özet geçeyim dedim. Şimdi bu kavramların Ubuntu'daki (11.10 - Oneiric) Türkçe'ye çevirisinde tutarsızlık var. Önce, Türkçe'ye çeviri yapılan en eski kaynağa bakalım: Windows.



Windows'ta suspend kavramı için Uyu/Uyku, hibernate kavramı içinse Hazırda Beklet çevirileri yapılmış. Bu açıdan bakıldığında birebir çeviriler değil, çünkü hibernate sözcüğünün çevirisi uykuyla ilintili olmalıydı. Yalnız bir yerden de hibernate için uykuyu tek başına diyemeyiz çünkü hibernate sıradan bir uyku değil, (ayıların ve soğukkanlı hayvanların yattığı) kış uykusu yâni uzun ya da buraya uyarlamak gerekirse derin uyku anlamına sâhip.

suspend kavramı ise askıya almak, bekletmek, ertelemek, ara vermek, açığa almak, görevden uzaklaştırmak gibi anlamlara sâhip.

Şimdi bunları dedikten sonra Ubuntu'daki tutarsızlığı görselle destekleyeyim:

       

Birinci ve ikinci ekran görüntüsü arasında çeviri tutarsızlıkları var. (ikinci görüntü güç düğmesine bastığınızda gelen pencereden)

İlk çeviride suspend kavramı için Askıya Al çevirisi; hibernate kavramı içinse Hazırda Beklet çevirisi yapılmış.
Ancak ikinci pencerede suspend için Beklemeye Al; hibernate içinse Uyku Kipi çevirisi yapılmış.

Özet:
1. Bu çeviriler birbiriyle tutarsız ve iki pencerede de (ve diğer olası yerlerde de) tek bir çeviride birleşelim.
2. 12.04 çevirileri için tutarlılık istediğim için bir olsunlar istedim; ancak ilgili paketlerin neler olduğunu bilmiyorum, yardımcı aranıyor
3. Asıl mesele: Nasıl çevirmeliyiz?

Kendi düşüncem:
hibernate kavramı için yalnız başına uyku yeterli değil, çünkü bilgisayar tamâmen kapanıyor. Bu yüzden derin uyku'yu öneriyorum. suspend kavramı içinse uyku'yu öneriyorum.

suspend: uyku - hibernate: derin uyku

Windows ekran görüntüsü kaynağı: http://windows.microsoft.com/tr-TR/windows-vista/Turn-off-a-computer-frequently-asked-questions

[maydin95]

Ben aynı sayfanın özgünündeki resmine bakınca "Uyu"nun aslının "Sleep" olduğunu gördüm. Ancak ne gariptir ki onda da Hazırda Beklet yoktu.



Ancak aşağıdaki resimde de Hazırda Beklet "Hibernate"miş.



Bana kalırsa Suspend'de diske yazmadığı için (yani kapatınca bilgisayarı bilgiler gittiği için) "Hazırda Beklet", Hibernate'de Uyku olması lazım ancak Windows tersi şeklinde yaptığı için karışılıklar olabilir ondan dolayı olumsuz.

Uyku ve Derin Uyku ise bana biraz yabancı geldi, Hazırda beklet daha mantıklı.

[sakirasci]

Ben aynı sayfanın özgünündeki resmine bakınca "Uyu"nun aslının "Sleep" olduğunu gördüm.

Bu sayfada bulunan Sleep, Windows'un Türkçe sürümündeki Uyu/Uyku'nun (işlevsel olarak) birebir karşılığıdır. Sleep de Uyu/Uyku da Windows'ta suspend kavramı için kullanılmaktadır.

Aynı sayfanın özgün hâlinden aldığınız görüntüdeki bilgisayarda derin uyku (hibernate) özelliği desteklenmediği/kapatıldığı için yalnızca uyku özelliğine erişim var ya da karma uyku (hybrid sleep) özelliği etkinleştirildiği için "Hibernate" seçeneği bulunmamakta. Windows, Vista sürümünde bu karma uyku özelliğini tanıtmış. Bağlantısını verdiğim sayfanın sonunda bu soruya yanıt verilmiş:

Why can't I find the Sleep or Hibernate option on my computer?

If you can't find sleep, your computer may not support it. For more information, see Why isn't Sleep available?
If the hibernate option is missing, your system administrator may have turned it off, or you may have hybrid sleep turned on.

Ayrıca,

If you are using a desktop computer, click Setting, click the arrow, and then click Sleep, Hibernate, or Shut Down.

ve

When hybrid sleep is turned on, clicking Sleep on the Start menu automatically puts your computer into hybrid sleep. When hybrid sleep is turned off, or if your computer doesn't support hybrid sleep, clicking Sleep puts the computer to sleep.

açıklamaları da var.

Karma uyku ile ilgili ek bilgiler de burada mevcut.

Tüm verdiğim bağlantıları özet geçersek, karma uyku özelliğinde dosyalar hem önbelleğe hem de sâbit diske yazılıyor ve olası bir güç kesintisinde veri kaybı önlenmiş oluyor. Dolayısıyla eklediğiniz ikinci görüntüdeki bilgisayarın karma uyku özelliği etkin olmadığı için ve derin uyku özelliğini işletim sisteminin kurulu olduğu bilgisayar desteklediği için uyku (suspend) ve derin uyku (hibernate) özelliklerine erişim için ayrı ayrı iki seçenek var.

Hazırda Beklet ve Uyku kavramlarını Windows iki kez kullanmamış, tutarlı bir kullanım var; ancak ters kullanmış ve bence hibernate kavramı tek başına uyku olarak çevrilmemeli. Çünkü uyku dediğimizde hemen açılacakmış; uyanacakmış gibi bir his veriyor. Bu yüzden suspend uyku olarak; hibernate de derin uyku olarak çevrildiğinde bu anlam farkının kesin olarak verileceğini düşünüyorum.

[cagriemer]

Acaba isim degil de fiil olan karsiliklar bulmak mumkun mu? Ornegin, RAM'de beklet(sleep)-Diskte beklet(hibernate)

[maydin95]

Aslında @cagriemer'in dediği gibi fiilî karşılık bulmak daha anlaşılır olabilir gibi. Bir yerden hatırlıyorum sanki ama Oturumu RAM'e Kaydet ve Oturumu Diske Kaydet gibi ifadeler nedense kulağıma yabancı gelmiyor.

Bu arada HUD için Ekran Üstü mü Baş Üstü mü denecek. O videoyu (http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=w_WW-DHqR3c) izleyince Ekran Üstü daha iyi gibi. Ancak Gösterge'ye pek sıcak bakmadığımı da belirteyim. Ekran Üstü'yle başlayan bir şey çok hoş olur.

----------

Bu arada TDK'da bile olmayan SEÇKE'yi kullanmak bana biraz aşırı zorlamacılık gibi geliyor. Dizin'in bile sıradan bir "Folder" olduğunu anlayamayanlar varken seçke çok yabancı olur. Zaten böyle bir eki Türkçede kullanmadığımız için hangi mânâyı çıkaracağını bulması zor bir Türk beyninin. O eke gelirsek sadece Belirtke olarak gördüm ki o da TDK Büyük Türkçe Sözlükte " Soyut bir şeyin, bir kavramın sembolü olan varlık veya eşya, amblem." olarak geçiyor. Sanki bu ekin öyle bir anlamı ve kullanımı yok.

[Aequitas]

HUD için eğer çeviri dışına çıkıp işlevsel bir isim bulunacaksa eminim pek çok fikir bulunacaktır. Mesela Masaüstü Göstergesi de olabilir. Yaptığı çağrışım da çok benzer. Ancak Başüstü Göstergesi teriminin hali hazırda resmi olarak kullanıldığını da göz önünde bulundurursak bence hiç de fena sayılmaz.

Menü'nün TDK'da Seçki olarak geçtiğini hatırlıyorum sanki.

[ibrahimcelik]

@Aequitas'ın da dediği gibi HUD için işlevsel bir isim bulunacaksa epey bir çeviri yapılabilir. Ama bence başüstü göstergesi demek, masaüstü göstergesi demek ya da ekran üstü göstericisi/göstergesi demek arasında çok fazla bir fark olmayacak. Daha farklı ve güzel bir çeviri yapabilirsek ne âlâ...Ama şu durumda başüstü göstergesiyle devam etmemizde bir sakınca görmüyorum ben çünkü hem kaliteli bir araba markasınca kullanılıyor hem de Google'da aratınca daha önce kullanıldığı bağlantılar geliyor.

Seçke'ye gelirsek, bence bu kelime forum çeviri bölümünü ısıttığı için iyi oldu Meselenin ciddi kısmına gelirsem de seçke aslında her ne kadar TDK tarafında sahiplenilmemiş bir kelime olsa da aslında Türkçe'deki türetim kurallarına göre gayet mümkün olan hatta bazı insanların soyadı, bazı firmaların adı olan bir kelime. Yani bence olaya o kadar da sorunsal bakmamalıyız. Ama eğer çok fazla tepki çekerse, Ubuntu kullanıcıları arasında huzursuzluğa neden olursa da değiştirmek her zaman bizim elimizde. Ben derim ki bir şans verelim şu garip kelimeye belki kendini kabul ettirir de bir yer edinir. Böyle olursa güzel dilimizin gelişmesine küçük bir katkımız olur. Aksi takdirde de siler yerine menü yazar devam ederiz yolumuza...Benin naçizane görüşüm bu yöndedir.

[sakirasci]

Bu arada HUD için Ekran Üstü mü Baş Üstü mü denecek. O videoyu (http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=w_WW-DHqR3c) izleyince Ekran Üstü daha iyi gibi. Ancak Gösterge'ye pek sıcak bakmadığımı da belirteyim. Ekran Üstü'yle başlayan bir şey çok hoş olur.

Gösterge'ye neden sıcak bakmıyorsunuz? Başüstü Göstergesi yerine Köşe Göstergesi de benim usumda olan bir öneri. Köşe Göstergesi çünkü köşeden çıkıyor; ancak @ibrahimcelik'in dediği gibi zâten kullanımda olduğu için Başüstü Göstergesi çeviri üzerinden gitmek daha mantıklı görünüyor.

@cagriemer'in Önbellekte Beklet/Oturumu Önbelleğe Kaydet ve Bellekte (Diskte) Beklet/Oturumu Belleğe (Diske) Kaydet önerisi fenâ değil, ancak @maydin95, senin önerinle yapılınca biraz uzun kalıyor gibi. @cagriemer'in dediği Önbellekte Beklet (suspend) - Bellekte Beklet (hibernate) çevirisi daha iyi oturuyor.

Bu öneriye olumlu bakmakla birlikte Uyku (suspend) ve Derin Uyku (hibernate) önerilerime farklı kişilerden yanıtlar da bekliyorum

Bu arada TDK'da bile olmayan SEÇKE'yi kullanmak bana biraz aşırı zorlamacılık gibi geliyor. Dizin'in bile sıradan bir "Folder" olduğunu anlayamayanlar varken seçke çok yabancı olur. Zaten böyle bir eki Türkçede kullanmadığımız için hangi mânâyı çıkaracağını bulması zor bir Türk beyninin. O eke gelirsek sadece Belirtke olarak gördüm ki o da TDK Büyük Türkçe Sözlükte " Soyut bir şeyin, bir kavramın sembolü olan varlık veya eşya, amblem." olarak geçiyor. Sanki bu ekin öyle bir anlamı ve kullanımı yok.

Seçke sözcüğü konusunda burada epey uzunca bir yanıtım var, yeniden yazmak yerine ilgili kısmını kopyalıyorum:

TDK'de karşılığı olmadığını söylüyorsun, doğrudur; veritabanında böyle bir sözcük yok. Yalnız sana sormak istiyorum: bir sözcüğün kullanılabilmesi için bir listede olması mı gerekir? Daha önce savunca sözcüğünü kullandığım için bana o sözcük TDK'de yok, nasıl heveslerin var şeklinde tepki almıştım. Ben de ona, bir sözcüğü kullanabilmem için bir listede olması gerekmez eğer mantıklıysa yapım ekleriyle yeni türetimler yapılabilir demiştim ve eğlence, güvence, dinlence sözcüklerini örnek olarak vermiştim. Şimdi yine aynısını diyeyim. Çoğu kez seçke diye bir sözcük yok, böyle bir yapım eki de yok diye tartışıldı önceki gönderilerde de. Öyleyse şu sözcükleri herkesin fark etmesini istiyorum:

bilge, gölge, süpürge, ülke, yonga, sömürge, yörünge, gösterge, çekirge (çekürge) ve hattâ yumurta (yumurtga)

çekirge için bkz.
Türkçe'nin Bilinen En Eski Sözlüğü: Divanü Lugati't-Türk, Kaşgarlı Mahmut, Türk Dil Kurumu - Divanü Lugati't-Türk Veri Tabanı

yumurta için bkz.
Türkçe'nin Bilinen En Eski Sözlüğü: Divanü Lugati't-Türk, Kaşgarlı Mahmut, Türk Dil Kurumu - Divanü Lugati't-Türk Veri Tabanı

Görüldüğü üzere bu yapım eki (-gA) hiç de öyle kullanılmayan bir ek değil. Resmî kaynaklar isteyeceğiniz için TDK'den kaynak gösterdim, eğer bu sözlüğün resmî olmayarak derlenmiş daha kullanışlı sürümüne göz atmak isterseniz buradan indirebilirsiniz.

@ibrahimcelik de aynı şeyi demiş. Görüldüğü üzere Türkçe'nin eski zamanlarından bu yana bu ek Türkçe'de var.
Türetim kurallarına göre (-gA) yapım ekiyle türetilmesi gâyet mümkün bir sözcük.

[ibrahimcelik]

@sakirasci'nin önerdiği derin uyku terimi ilk anda garip gelmişti ama küçük bir Google araştırması yapınca aslında İngilizce'de de bazı yerlerde hibernate ile eş anlamlı olarak deep sleep kullanıldığını gördüm. Mesela: https://discussions.apple.com/thread/2598685?start=0&tstart=0 ve http://library.thinkquest.org/TQ0312800/

Yeni bir kullanıcı olarak da şunu diyebilirim askıya al ve hazırda beklet'ten hangisinin Windows'taki uyku kipi olduğu konusunda epey bir kavram karmaşası yaşadım ama çok şükür atlattım artık Yani hazırda beklet terimi işlevini pek yansıtamıyor gibi geliyor bana. Böyle sanki hazır olda bekleyen asker gibi her an göreve hazırmış gibi geliyor. Kısacası suspend için askıya al da kullanabiliriz ama hibernate için derin uyku mantıklı geldi bana da.

Tabi bir de tutarlılık konusu var. Tamam herkes istediği gibi çevirmekte özgür ama sonuçta çeviri yapmaya çalışanlar bu tarz konularda iyi kötü bir noktada birleşebilirse ve karara sadık kalırsa bence bu son kullanıcıya da iyi yansıyacaktır diye düşünüyorum.