T61 SSD Güncellemesi @281.3 MB/s (Bios Güncellemesi Gerekir)

[muuzoo]

Önemli NOT: Anlatım Ubuntu 10.10 için yapılmıştır. Bios güncellemesi ise tüm işletim sistemleri için gereklidir.

Daha önceki mesajlarımdan birinde T61 cihazıma (resmi olarak desteklenmese de) 8GB bellek güncellemesi yaptığımı yazmıştım. Şimdiyse bir diğer hedefim olan ssd güncellemesini gerçekleştirdim. Bellek yükseltmesine kıyasla biraz daha uğraştırıcı olduğunu söyleyebilirim. Uğraştırıcı dediysem de gözünüz korkmasın o kadar karmaşık değil. Sorun SSD'lerin oldukça yeni olmasından kaynaklı. Neyse konumuza dönelim.

Satın aldığım ssd OCZ Vertex 2 120GB serisinden bir ürün. Forumlardan gördüğüm kadarıyla da kullananların oldukça sevdiği bir cihaz. Sıra gelelim asıl soruna. Sorun şu ki T61 serisi makinaların büyük kısmı donanımsal olarak SATA2 desteklese de cihazlar fabrika çıkışı olarak sata1 durumuna sınırlandırılmış olarak geliyor. Geleneksel sabit sürücüler düşünüldüğünde çok sıkıntı yaratan bir durum değil bu fakat söz konusu ssd2ler olunca sata2 teknolojisinin sınırları zorlanmakta. O yüzden ilk olarak T61 cihazımız için resmi olmayan bir bios güncellemesi yapmak gerekiyor. Bu sayede sata2 desteğini etkinleştirebiliyoruz. T61 cihazınınz hangi durumda çalıştığını öğrenmek için şu basit komutu verebiliriz

dmesg | grep SATA

Bu komutun çıktısı olarak iki durum görebilirsiniz :

SATA link up 3.0 Gbps (SStatus 123 SControl 300) 
SATA link up 1.5 Gbps (SStatus 123 SControl 300)

Eğer gerekli güncelleme yapılmazsa göreceğiniz çıktı muhtemelen 2. seçenekteki gibi olacaktır. Bu bios güncellemesine BURADAN ulaşabilirsiniz. Ama lütfen unutmayın tüm sorumluluk size aittir. Bios güncellemesini yaptıktan sonra yeni ssd sürücümüzü T61′e takıp işletim sistemimizi (Ubuntu 10.10) kuruyoruz. Buraya kadar güzel. Sıra geldi ince ayarlara. Açıkçası ince ayarlarla ilgili bazı pürüzler mevcut. Kimileri "günlüklemeli dosya sistemi (journaling file system)" kullanmayın diyor, kimileri kullanın fark etmez. Ben veri güvenliğini de göz önüne alarak standart ext4 dosya sistemini seçtim. Yaptıklarımı sıralamak gerekirse :

1) EXT4 biçimi ile sabit sürücümü biçimlendirdim. Bu işlem Ubuntu kurulurken yapılabiliyor.

2) TRIM desteğini etkinleştirmek ve bazı başarım iyileştirmeleri için /etc/fstab dosyama şu ayarları ekledim (koyu ile yazılanlar) :

UUID=cd9f1dc3-30f8-48df-ba2a-ab09eb34af19 / ext4 noatime,discard,data=ordered,errors=remount-ro 0       1

3) Geçici (Temp Files) dosyaları bellek üzerinde oluşturduğum alana taşıdım. Bu işlem eğer belleğiniz yeterliyse (en az 4 GB tavsiye edilir) yapılmalı. Ayrıca firefox'un geçici dosyalarını da bu alana yönlendirdim. Bu işlemler için ilk olarak şunları yapıyoruz. Yine /etc/fstab dosyamızın sonuna şu satırları ekliyoruz:

tmpfs    /tmp    tmpfs nodev,nosuid,noexec,mode=1777    0    0

Makinamızı yeniden başlattıktan sonra işlemimizi kontrol etmek için df komutu verebiliriz. İşleminiz doğru yapıldıysa şuna benzer bir satır görmelisiniz:

tmpfs                  4060712      1348   4059364   1% /tmp

Sırada firefox için kullanılan geçici dosyaları bu oluşturduğumuz alana göndermek kaldı. Bu işlem için şunları yapıyoruz:

about:config yazınız

browser.cache.disk.parent_directory anahtarını arayın, yoksa, sağ tuş>yeni>katar diyerek oluşturun ve değer olarak /tmp verin

Firefox'u kapatıp yeniden açın ve kontrol etmek için about:cache yazdığınızda dizin olarak /tmp dizinini görebilirsiniz.

4) Sırada disk yönetimi ile ilgili bir ayar var. Günümüz işletim sistemleri çoğunlukla mekanik disklere göre iyileştirildiği için ssd'ler söz konusu olduğunda aynı ayarlar verimli olmuyor. Bu yüzden linux altında okumave yazma başarımını arrtıracak bir diğer ayar için /etc/default/grub dosyasında şu değişiklikleri yapıyoruz (koyu ile yazılan yerler):

GRUB_CMDLINE_LINUX_DEFAULT="quiet splash elevator=noop"

Buradada iki görüş var ya noop kullanın ya da deadline diyenler mevcut, kısaca ikisinden biri tercih edilebilir. Bu işlemi yaptıktan sonra ayarlarınızın etkin olabilmesi için şu komutu vermelisiniz :

sudo update-grup

Ayarlarımızı bitirdikten sonra sistemimizi tekrar başlatıyoruz. Sıra geldi kontrol etmeye eğer işlemi doğru yaptıysanız şu komu verdiğinizde :

cat /sys/block/sda/queue/scheduler

[noop] gibi bir değer okumanız gerekiyor. Peki trim desteğinin etkin olup olmadığını öğrenmek istiyorsanız şunları yapın :

sudo -i

dd if=/dev/urandom of=tempfile count=100 bs=512k oflag=direct

hdparm –fibmap tempfile

tempfile adında bir dosya oluşturduk ve onun başlangıç adresini öğrendik. "begin_LBA" altında yazan sayı bize lazım. O bizim başlangıç adresimiz. Şimdi yazdırdığımız dosyayı okuyalım:

hdparm –read-sector begin_LBA_adresimiz /dev/sdX (x burada cihazın harfini temsil ediyor benim sistemim için a (sda))

Dosya içeriğini okuduk burda karmaşık bir takım veriler göreceksiniz. Önemli değil. Benim sistemimde oluşturulan dosya şöyle:

/dev/sda:
reading sector 1651712: succeeded
bc40 2669 072c e0c6 9b10 b88c 9ae0 4b36
4708 c9ff 59b3 2c1a c16e ac01 4e72 4c6a
fcb3 c4b8 d68c 35f6 21fb 98c9 f477 9e9d
c45b 0ede 2ed9 84cf 61e9 1b8a 1df7 fe60
ad24 019d f928 c5d6 04bd 34b4 8458 812a
2ed5 f2e8 da50 275f 68c9 81f3 d964 9c3d
fadf fb96 c2a5 257b 1c0c b34b 67fa 2007
668c 6904 6ec1 d4df 5cb7 2bce 5039 1b45
666d 8c2e 7d3c 33ab 9445 bf25 308d 9d7e
1fdd fe14 ef44 f30d 6fa7 56b7 ff31 32bd
e2f8 b6b5 2065 3a03 8ad8 5e0e 8a13 b492
d5e4 8906 0cb7 82ae c074 2045 32f9 18d2
e8e2 6dbb d7bf f910 7d52 0d93 261b d0b6
cac8 d488 62d0 6ec0 0b3d fdfc db13 d4ff
39d9 9a93 ff0c 5d0c 0d3e 8e8f e0a1 835e
c514 8030 89bb 068b 6a42 4158 4bcf aada
841f 3a72 14fe ad8f e8c0 4c61 a79f 3560
1e90 935a cb59 356b c13d 306b 1968 ddc4
5e28 c4f9 97a5 63da b07e f961 1150 aff6
a7be aa5c 0096 5a50 2d42 b8a8 8e45 5541
b5d4 f78e 23e2 e71d 29f3 57a9 d853 b81a
a68e 0e31 faa9 663d 15fb c593 51f8 0a71
72cc c739 351f ba41 255c fc74 22fe 4abf
2287 906f 4fc0 3b70 c48e 52f8 e0d2 fcd7
dbe2 2ec8 bb97 d821 2deb d02a 843a dea3
6b34 979c 98d8 192b 435d 7e80 2c15 9fbd
d1e5 fb47 a42e d8a1 de83 b2c8 fe02 6fcb
5697 7b6b 8049 33f5 42a1 861e 3309 95ab
491b c955 8c3e f06d 3de0 7d05 2c74 0ccc
c350 568c b783 ccbc 37dc 5851 5568 376d
bdf0 d468 f42a 8a3d e941 ab2a f14d 95b5
d288 b53f 7009 9d86 5035 15ee f36e 4f04

Şimdi bu oluşturulan dosyayı siliyoruz. Bunun için şu komutu kullanalım:

rm tempfile

sync

Bir süre bekledikten sonra tekrar okuma komutumuzu veriyoruz, hani şu "begin_LBA" adres bilgili olan. Aynı komutu tekrar verelim:

hdparm –read-sector begin_LBA_adresimiz /dev/sdX

Bu komuttan sonra göreceğiniz şey sadece sıfırlardan oluşan bir cevap :

/dev/sda:
reading sector 1651712: succeeded
0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000
0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000
0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000
0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000
0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000
0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000
0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000
0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000
0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000
0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000
0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000
0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000
0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000
0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000
0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000
0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000
0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000
0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000
0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000
0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000
0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000
0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000
0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000
0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000
0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000
0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000
0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000
0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000
0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000
0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000
0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000
0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000

Gördüğünüz gibi trim desteğimiz aktif. Sıra geldi ufak bir hız testine bakalım okuma hızımız ne kadar ?