Pardus, Debian ve Ubuntu Arasındaki Çeşitli Farklar

[yakusha]

Linux dünyasında çok fazla dağıtım bulunmaktadır. Bu dağıtımların hepsinin kendine özel tadı ve özellikleri bulunabilmektedir. Bu küçük yazımızda Debian dağıtımını ve Debian dağıtımından türeyen Ubuntu ve Pardus dağıtımlarını çeşitli yönleriyle karşılaştırmaya çalışacağız. Bu işlemleri yaparken Virtualbox altında dağıtımları deneyeceğiz. Süreci 11 Nisan 2022 günü başlatıyoruz.

İndirme Süreci

Debian

Debian dağıtımını indirmek için siteye giriyoruz ve indirme (https://www.debian.org/download) sayfasına ilerliyoruz. Sayfanın öntanımlı indirme biçimi net installer. Maalesef sayfaya girdikten çok kısa bir süre sonra indirme işlemi başlıyor ve diğer kurucu seçenekleri (resmi olmayan ve firmware paketlerini de içeren, çoğu zaman sahipli sürücüleri kurmayı kolaylaştıran) seçenekler (https://cdimage.debian.org/cdimage/unofficial/non-free/cd-including-firmware/)] biraz gizli de kalıyor. Mecburen net installer ile devam ediyoruz. İndirme sonucu elimizde debian-11.3.0-amd64-netinst.iso isminde ve 400mb boyutlarında bir iso dosyası geçiyor. Kurulumda hatayla karşılaştığım için sonradan DVD sürümünü de şu adresten (https://cdimage.debian.org/debian-cd/current/amd64/iso-dvd/) indiriyorum. debian-11.3.0-amd64-DVD-1.iso dosyası 3.9 GB olarak iniyor.

Ubuntu

Ubuntu dağıtımını indirmek için siteye giriyoruz ve sitenin sağında bulunan indirme düğmesine tıklayınca karşımızda Ubuntu Desktop, Ubuntu Server ve diğer seçenekler çıkıyor. Değerlendirme konumuz Masaüstü olduğu için Ubuntu Desktop seçeneğiyle ilerliyoruz. Yeşil şekilde vurgulandığı için LTS sürümün öne çıkarıldığını varsayarak LTS sürümü indirmeye karar veriyoruz. Düğmeye tıklar tıklamaz indirme işlemi başlıyor. ubuntu-20.04.4-desktop-amd64.iso dosyası 3.4 GB olarak iniyor.

Pardus

Pardus dağıtımını indirmek için siteye giriyoruz ve sitenin hemen girişinde bizi indirme düğmesi karşılıyor. İlaveten sitenin sağ üst köşesinde bir indir sayfası daha bulunuyor. Hızlaca indir düğmesine tıklayıp indirme işlemine başlıyorum. Pardus-21.2-XFCE-amd64.iso dosyası 2.4 GB olarak iniyor.

Kurulum Süreci

Kurulum sürecinde 4000mb bellek, dinamik seçilmiş 30 GB boyutunda VDI sabit sürücü, 4 CPU, PAE/NX etkinleştirilmiş, 3D hızlandırma etkinleştirilmiş 128mb ekran kartı seçeneklerini her dağıtım için ayrı ayrı olarak ayarlıyoruz. VMSVGA grafik denetleyici olarak seçilmiş durumda.

Debian

Kurulum işleminden Grafiksel kurulum akranını seçip ilerliyoruz. Kurulum ekranında bulunduğumuz konum olarak Asya içinden Türkiye'yi seçiyoruz ve sonrasında klavye düzenini seçip ilerliyoruz. Fazla değişiklik yapmıyorum. Mesela kurulum dili seçmediğim gibi yerelleştirme için de bir dil seçmiyoruz. Karşımıza çıkan ekranlara makul cevaplar vererek ilerliyoruz. Yansı olarak Hollanda merkezli bir sunucuyu aşina olduğum için seçiyorum. Kurulum sırasında "Software Selection" ekranı geliyor. Bu aşamada farklı masaüstü türleri seçmek mümkün. Varsayılan şekilde ilerliyorum. 1 saat geçti ve kurulum devam ediyor. İnternetimin yavaşlığını iliklerimde hissediyorum. 2 saat 10 dakika sonra kurulum bitiyor. Yeniden başlatılıyor ve siyah ekranda takılı kalıyor. 2 defa daha restart ediyorum lakin bir gelişme olmuyor ve GRUB ekranı gelmiyor. Ekranda bir hata görebilsem çözüm arayacağım ama hiçbir hata çıktısı da görünmüyor.

Bu sefer DVD sürümü üstünden yeniden kurulum yapıyorum. 2 saati aşan kurulum süresiyle yine sinirlerimi ve sınırlarımı zorluyor. Lakin kurulumun son aşamasında küçük bir detay farkediyorum. Elle Grub bilgisi girmemi istiyor ve çok muhtemel bu detayı önceki denememde boş geçmişim ve sistem o yüzden açılmamış. Yine de kurulum ekranı sistemin açılmaz olacağına dair bir uyarı içermiyor. /dev/sda olarak GRUB ayarını giriyoruz ve bu sefer sistem açılıyor.

Ubuntu

Kurulum işlemine en üstteki "Try Ubuntu Without Installing" seçeneği ile başlıyoruM. Masaüstü sorunsuz geliyor. Ekran boyutunu kurulum ekrana sığsın diye 1440x900 olarak yeniden düzenliyip kurulum işlemine başlıyorum. Kurulum sırasında sistem bir yerde network time gibi bir sebeple tıkanıyor ve ilerlemiyor.

Mecburen kurulumu yeniden başlatıyorum lakin bu sefer ağı kapalı tutuyorum. Bu sefer kurulum sorunsuz ilerliyor ve yaklaşık 30 dk sürüyor.

Pardus

Kurulum işleminde dil olarak İngilizceyi sonrasında en üstte yaraldığı için Pardus Live seçeneğini seçiyorum. Masaüstü biraz küçük geldiği için pardus uygulamasına bastıktan sonra Settings -> Display ekranından çözünürlüğü 1440x900 olarak ayarlıyorum. Sonrasında masaüstündeki Install Pardus simgesine tıklayıp kurulum işlemini başlatıyorum. Daha önce hiç karşılaşmadığım bir kurulum sihirbazı ile karşılaşınca şaşırsam da kurulum işlemini sorunsuz şekilde başlatıyorum. Kurulum çok hızlı şekilde tamamlanıyor. Hatta Ubuntu'dan bile hızlı gerçekleşiyor.

Giriş, Ekran Boyutu ve Güncelleme

Debian

GDM ekranı bizi karşılıyor. Direk giriş yapıyorum.

Giriş yaptığımda ekran çok küçük geldiği için masaüstünde sağ tıklayıp Display Settings kısmından çözünüzlüğü ekranıma daha uygun olan 1440x900 olarak ayarlıyorum.

Güncelleme ayarları kısmından son güncel ve onaylanmış paketleri de içerek şekilde ayarları değiştiriyorum ve güncellemeleri arayüz üstünden kontrol ediyorum. Sonra komut satırından yeniden kontrol etmek için sudo apt-get update komutunu veriyorum ve sudo yetkisine sahip olmadığımı görüyorum. Neyseki hızlıca çözümü internette buluyorum ve ilgili komutları uyguluyorum.

Kod Seç Genişlet

su -
usermod -aG sudo USERNAME
exit

Bu işlem sonunda oturumu kapatıp yeniden başlatmak gerekiyor. Yeniden giriş yapıp güncellemeleri sudo apt-get update && apt-get upgrade && apt-get dist-upgrade komutlarıyla denetliyorum. Her şey yolunda görünüyor.

İnce ayar için GNOME Tweaks uygulamasıyla Maximize ve Minimize düğmelerini de etkinleştiriyorum. Nautilus üstünde tek tıklama eylemini etkinleştiriyorum.

Ubuntu

GDM ekranı bizi karşılıyor. Direk giriş yapıyorum.

Giriş yaptığımda ekran çok küçük geldiği için masaüstünde sağ tıklayıp Display Settings kısmından çözünüzlüğü ekranıma daha uygun olan 1440x900 olarak ayarlıyorum.

Güncelleme ayarları kısmından son güncel ve onaylanmış paketleri de içerek şekilde ayarları değiştiriyorum. Sonrasında sudo apt-get update && apt-get upgrade && apt-get dist-upgrade komutlarını verip herşeyi güncelliyorum.

Pardus

Giriş ekranı bizi karşılıyor ve giriş yapıyorum.

Giriş yaptığımda ekran küçük geldiği için Pardus başlat simgesine tıklayıp Settings -> Display yoluyla Resolution değerini 1440x900 olarak ayarlıyorum.

Güncelleme ayarları kısmından son güncel ve onaylanmış paketleri de içerek şekilde ayarları değiştiriyorum. Sonrasında şu komutlarını verip herşeyi güncelliyorum.

Kod Seç Genişlet

sudo apt-get update && apt-get upgrade && apt-get dist-upgrade

Dağıtımlarla Gelen İhtiyacım Olan Yazılımlar ve Sürümleri
 

	Debian	Ubuntu LTS	Pardus	Ubuntu Beta**
Dağıtım Sürümü	11.3.0	20.04.4	21.2	22.04
LibreOffice	7.0.4.2	6.4.7.2	7.0.4.2	7.3.2
Firefox	91.8	99.0	91.8	99.0
GNOME	3.38.5	3.36.8	3.38.5*	42
Thunderbird	91.8.0*	91.7.0	91.8.0*	91.8.0
Kate	20.12.2*	19.12.3*	2.12.2*	21.12.3
FileZilla	3.52.2*	3.46.3*	3.52.2*	3.58.0
PHP	7.4* (x, ?)	7.4 (xx, ?)	7.4 (xx, ?)	8.1
MariaDB	10.5.15*	10.3.34*	10.5.15*	10.6.7
Apache	2.4.53*	2.4.41*	2.4.53*	2.4.52
gitg	3.32.1*	3.32.1*	3.32.1*	41
git	2.30.2*	2.25.1*	2.30.2*	2.34.1
VLC	3.0.16*	3.0.9.2*	3.0.16	3.0.16
GIMP	2.10.22*	2.10.18*	2.10.22	2.10.30
qBittorrent	4.2.5*	4.1.7*	4.2.5*	4.4.1
WinFF	1.5.5*	1.5.5*	1.5.5*	1.5.5
Puan	15 -3	15	15 -3

*: Kurulu gelmediği için elle kurulmuştur.

**: Ubuntu beta sürüm olduğu için puan ve kurulum durumları boş bırakılmıştır.

x: PHP 8.0 sürüme ihtiyaç duyduğum için şu yazıyı (https://www.linuxcapable.com/how-to-install-php-8-1-on-debian-11-bullseye/) kullanarak PHP 8.0 sürümüne geçiş yapmayı deniyorum lakin başaramıyorum, bunun üstüne XAMPP (https://www.apachefriends.org/tr/download.html) kullanmak durumunda kalıyorum.

xx: PHP 8.0 sürümüne ihtiyaç duyduğum için şu yazıyı (https://tecadmin.net/how-to-install-php-8-on-ubuntu-20-04/) kullanarak PHP 8.0 sürümüne geçiş yapıyorum.

? :Şu PHP eklentilerine ihtiyaç duyuyorum: libapache2-mod-php8.0 php8.0 php8.0-cli php8.0-cgi php8.0-common php8.0-curl php8.0-gd php8.0-intl php8.0-mbstring php8.0-mcrypt php8.0-mysql php8.0-opcache php8.0-xdebug php8.0-xml

Sonuç

Çalışma ve geliştirme ortamımı tamamen özgür yazılım üstüne kurduğum için çok fazla sorun yaşamadan dağıtım bağımsız olarak çoğu ihtiyacımı giderebildiğimi görüyorum. Geliştiridğim sitenin PHP 8 sürümünü hedeflemesi sebebiyle olan handikapları Debian ve Pardus tarafında XAMPP ile aşmayı başarıyorum.

Debian ve Pardus paketleri arasında genelde uyum gözlemliyorum. Ubuntu LTS sürümündeki paketler Firefox hariç Debian ve Pardus sürümlerinden geride kalıyor. Bunun en bariz sebebi Ubuntu'nun yeni LTS sürümünün çıkmasına 2 hafta kala bu karşılaştırmayı yapıyor olmamızdır.

Son Sözler

Pardus için XFCE masaüstü ortamını kurduğum için favorim olan GNOME masaüstü ortamını sonradan kurmak durumunda kalıyorum. GNOME masaüstü tercih edilecekse Pardus anasayfasındaki indirme linki yerine İndirme sayfasındaki GNOME masaüstü indirme linkini kullanmak daha doğru bir yaklaşım olarak görünüyor.

Kimi Dipnotlar

Ubuntu sitesindeki İndirme alanda resmi desteklenmeyen Ubuntu türevleri fazlasıyla kıyıda kalmış görünüyor. Debian kurulum işlemi sırasında masaüstü ortamını seçmeye izin vermesiyle dikkat çekiyor. Pardus ana sayfasında GNOME, Sunucu, Etap ve ARM64 için sürümler sayfasına bakılması gerektiğinini içeren bir ibare güzel olabilirdi.