x değil wayland hiç değil değil, Mir

[omerrr]

Bir çok Linux kullanıcısı, Ubuntu x ortamının çok eski olduğunu söylüyor bir çok linux eleştirmeni ise bu durumdan dem vuruyordu. daha sonra wayland ortaya çıktı. Ubuntu wayland kullanacak dendi daha sonra belki başka bir ortam kullanırız dedi ubuntu ve işte sonunda söylenmek istenenler ortaya çıktı:

Ubuntu kendi görüntü sunucusunu inşa etmeye başladı: Mir

Tamamen kendi ideallerine odaklanan bir sunucu, Conanical'e de bu yakışırdı. Tahminen bu yıl sonunda ortaya bir şeyler çıkacak ancak tam olarak 2014'ün ortaları işaret ediliyor. Tabi şu anda alması gereken çok yol var

Kaynak: Ubuntu Building Own Display Server, Unity To Switch Back to Qt/QML


_{Düzenleme:
Kaynak düzenlenerek haberin sonuna eklendi.}

[coyote1222]

X gerçekten eski ve yıpranmış bir proje tabi ki zamanı gelince yenisiyle değiştirilecekti ama herkesin gönlündeki wayland seçilmeliydi, canonical'ın bana ait olsun taştan olsun mantığını çok doğru bulmuyorum. zamanında aynısını "gnome değil kde hiç değil, unity" olarak yapmışlardı şimdi mir için aynısını yapıyorlar. umarım bir unity faciası daha yaşamayız.

[KemalALKIN]

Hadi hayırlısı...

coyote1222

Dostum eğer kendi görüntü sunucusunu yaparsa zaten Apple'ın kendi donanımına kendi yazılımı (MAC / OSX) olayı gibi faydalı sonuçlar çıkaracaktır ve unity rahat olacaktır. Umarım daha hızlı bir şekilde en yakın tarihte gerçekleşir. Nvidia kullanmama rağmen X ortamını hiç sevmiyorum. Hep problem...

[simriya]

Unity'nin Qt'ye port edilmesi ile ilgilide bir mevzu vardı, bilgisi olan arkadaşlar açıklayabilir mi?

http://www.omgubuntu.co.uk/2013/03/unity-next-project-announced

[DoGuKaN]

Umarım sadece Ubuntu'ya özel olarak kalmaz da yeni, genç ve dinamik bir ortamımız olur Wayland olsa da güzel olabilirdi fakat bir süredir geliştirilmesine rağmen kendisine neredeyse hiç destek bulamadı. Bekleyip göreceğiz bakalım ortaya nasıl bir sonuç çıkacak.

[heartsmagic]

.... umarım bir unity faciası daha yaşamayız.

Bizim dilimizde tüy bitti bu söylemlerin ne derece doğru olup olmadığını anlatabilmek için. Anlaşılan bir de ecnebilerden alıntı yapmak gerekiyor. Bu başlıkta paylaşılan kaynaktan alıntı yapalım:

Jason Sauders • 14 hours ago −
While I am skeptical as most people are, I will say this as some sort of "giving them the benefit of the doubt". When Unity came out, I hated it. It performed terribly and there was a tremendous amount of uncertainty in regard to Gnome Shell vs Unity vs everyone else. Unity has developed into something that I have grown attached to... so much that if I use KDE, I find myself setting up a left justified panel with the icon task manager to resemble the feel of Unity. I'm not trying to compare Unity to Mir as they are two different beasts, but I am having some reservations about judging too much too soon... mostly because I hated Canonical for introducing Unity, but now I love Canonical for introducing Unity.

I am a little curious about the nature of Mir all together, though. I can only assume (and hope) Mir will be open sourced, but I wonder if this project will blossom into an amazing thing that surpasses Wayland and ultimately gets adopted by other distros. Crazy talk? Perhaps. But anything is possible in this day and age. Bottom line is I'd rather see them try and fail before I judge as opposed to judging before they can even pull the trigger.

Madem facia, madem Canonical'ın olsun taştan olsun zihniyeti var ortada kullanılmaz, olur biter. Bir şirket çıkacak, proje üretecek, proje geliştirecek, kimsenin etlisine sütlüsüne dokunmayacak sonra denecek ki neden yapıyor? Özgür yazılım naraları atılan bir ortamda bunları duymak çok "ironik".

Ha madem deniyorsa "Efendim Wayland'a destek verselerdi, Gnome Shell'e destek verselerdi, KDE'ye verselerdi, ona verselerdi buna verselerdi". Canonical'dan önce ne yapıyordu bu camia? Bu kadar mı aciz? Değil elbette. Öyleyse insanların zoru ne anlamakta güçlük çekiyorum.

Neyse, çok su götürür bu hamur. Dediğim gibi bizim dilimizde tüy bitti, bu türde yorumlar bitmedi. Buyrun gidin ecnebilere de anlatın derdinizi.

[krwlng]

Bence de X artık değişmeli, emektar bir grafik motoru olarak yapması gerekenden fazlasını yaptı bence bu camia için. Wayland/Weston mu olur Mir mi olur bilemiyorum, fakat şu bir gerçek, her bir isim ortaya atıldığında genellikle bekleme süremiz daha da uzuyor, umarım bu sefer Wayland olayında olduğu gibi bilgisiz bırakılmayız. Ayrıca çok ortalıkta lafı geçmese de Fedora veya Suse gibi dağıtımlardan Wayland üzerine bir atılım beklemiyor değilim, işte o zaman durumlar daha bir başka olur.

[yakusha]

Canonical, yeni nesil görüntü sunucu (Display Server) arayışında X Windows System'e alternatif olarak Wayland Display Server kullanması bekleniyordu. Hatta kimi ayak sesleri ubuntu 12.10 ve kimi deneysel ubuntu dağıtımlarıyla da duyulmuştu.

Lakin ubuntu Wayland sistemini de X Windows System gibi yeterli bulmadığı için yeni bir proje olarak Mir Display Server projesini duyurdu.

https://wiki.ubuntu.com/MirSpec

Konuyla ilgili bir çok İngilizce haber dün RSS takip listeme takıldı. Özetle güzel şeyler olacak

http://www.h-online.com/open/news/item/Canonical-reveals-plans-to-launch-Mir-display-server-Update-1815982.html
http://www.phoronix.com/scan.php?page=news_item&px=MTMxNzI
http://www.omgubuntu.co.uk/2013/03/canonical-announce-custom-display-server-mir-not-wayland-not-x
http://www.olli-ries.com/mir-unity-qml-unity-apis-unity/
http://www.iloveubuntu.net/canonical-announces-mir-modern-upcoming-converged-experience-wise-display-server
http://www.webupd8.org/2013/03/ubuntu-to-build-its-own-display-server.html

[krwlng]

http://forum.ubuntu-tr.net/index.php?topic=38302.msg459540#msg459540

[yakusha]

ups, please merge it.

[xxx3]

Böyle bir hamle yapılmasında birazda ubuntunun akıllı telefon için çıkaracağı sürümününde etkisi var diye düşünüyorum.Wayland güzel bir proje kaldı ki kendisi aslında stabil olarak çalışıyor sözlerim yanlış anlaşılmasın wayland stabil fakat programların port edilmesi wayland'a uyarlanması lazım.Kendim arch kullanıcısıyım şu anda arch kurulumunu yaparken wayland mesa paketinin bağımlılığı olarak zaten sisteme kuruluyor weston ise topluluk depolarında mevcut arch linux kullananlar kısmende olsa wayland kullanabiliyorlar yanlış hatırlamıyorsam mplayer wayland için port edilmişti.Mir açık kaynaklı olucaktır artık hangisi diğerini devirecek ya da biz hangisini kullanıcaz biraz zaman ve gerek wayland'ın gerekse mir'in performansı,donanım program uyumu belirleyecek.Ben şahsen iki projeyi de canı gönülden destekliyorum çünkü biz son kullanıcılar için iki farklı görüntü sunucusu bir nimet özellikle de artık Xorg'un devrinin kapanmaya başlamasıyla keşke elimde olsada bende programsal anlamda birşeyler yapabilsem.

[marjinal1st]

Unity'nin Qt'ye port edilmesi ile ilgilide bir mevzu vardı, bilgisi olan arkadaşlar açıklayabilir mi?

http://www.omgubuntu.co.uk/2013/03/unity-next-project-announced

Evet port ediliyor ama 14.04'den önce çıkmayacak gibi. Buradaki temel amaç, masaüstü ve dokunmatik cihazlar için ortak bir uygulama geliştirme arabirimi (API) sunmak. Ki bu da QT'nin meta hali olan QML oluyor. Bana göre çok verimli sonuçlar alınabilir buradan. Şunun gibi:

http://www.omgubuntu.co.uk/2013/03/revamped-gwibber-gets-shown-off

[janparey]

Linux dünyası bu haberle karıştı. Olay ubuntu-redhat geliştiricileri arasında  kim daha uzağa iş.yebilir yarışına döndü bence . Wayland yaklaşık 4-5 yıldır geliştirilen bir görüntü yöneticisi  ve hala gelişiminin yarısında olduğunu söylemek bile zor. Bunu söyleyince birde waylandin savunucuları çıkıyor ortaya bu safhada, waylandin yavaş geliştiğini ama iyi dizayn edildiğini filan söylüyor sanki aktif geliştirme sürecinde rol almış yada herhangi * bir şey yapabildiğini gördük. Sorun kanımca ubuntu'nun waylandi seçmemesinden de öte, amd, nvidia, intel üçlüsünün ileride wayland, mir arasında seçim yapmak zorunda kalacağı(linux için sürücü geliştirmeye verdikleri önem ortada, hem mir hem wayland için hayatta sürücü geliştirmezler)  ve seçimin galibi yüksek ihtimalle kim olacağından kaynaklanmaktadır. Bu yüzden wayland geliştiricileri gerek irc kanalı olsun gerek linux haber siteleri yorum kısımları olsun buldukları yerde ilgili haberlere trollük eder gibi yorumlar bırakmaktalar. Ubuntu kendi protokolü ile yola devam etmek istiyor en basitinden sana ne? adamlar her yerde illa bizimkini kullanın diye olay çıkarıyor. Bence ubuntu waylandi yeterince bekledi artık tren kaçtı hem masaüstü hem mobil alanda ubuntu en doğru adımı atmıştır bence. Bu amaçla tablet, telefon, televizyon, bilgisayar için tamamen tek görüntü sunucusu yaratmak istiyor ve uygulama geliştirme ortamı olarak ise qml. Bence bu yol kaçan trendi yakalamak belki de yönlendirmek için gayet mantıklı görünmekte.  ubuntu kısa zaman içinde linux dünyasına çok çok büyük değişimler sağladı, ea valve gibi firmaların linux ile adı anılır oldu. Bu hareketinin kof çıkacağını da sanmıyorum. Tek sorun mirin  düzgün şekilde belirlenen zaman aralığında yetiştirip yetiştirememesi olacak

[raspacı]

Özgür yazılım olarak sunsun da ne sunarsa sunsun. Beğenmezsek başka dağıtıma bakarız. Unity çıktığında xfceye geçmiştim sonra da yeni makineye bir kaç ay linux bile kuramamıştım kararsızlıktan. Şimdi ise unity ile gayet mutluyum. Aynen ecnebi kardeşimin dediği gibi...

[heartsmagic]

Bu yüzden wayland geliştiricileri gerek irc kanalı olsun gerek linux haber siteleri yorum kısımları olsun buldukları yerde ilgili haberlere trollük eder gibi yorumlar bırakmaktalar.

Hani eleştirinin sertlik konusuna bir şey diyemem, zira ara ara benzer şekilde olmasa bile sert eleştiriler ben de yapıyorum. Fakat yukarıdaki cümlenin doğruluğunu sormam gerekiyor. Yorum bırakanların Wayland geliştiricileri olduğuna nasıl kanaat getirdin?

[Luna]

Ubuntu yakında kerneli de bırakır 

Şaka bir yana kendisi dizayn edip geliştirdiği şeyle resmen bayraktar olup çıkar Ubuntu. Düşünsenize neredeyse her şey tek elden çıkıyor. Performans optimizasyonları, stabilite ve bir çok şey. Wayland gecikti bana kalırsa. Madem zaman geçiyor bekleyeceğimize bunu kendimizi yapmalıyız demelerini de yadırgamamak lazım.

[janparey]

Bu yüzden wayland geliştiricileri gerek irc kanalı olsun gerek linux haber siteleri yorum kısımları olsun buldukları yerde ilgili haberlere trollük eder gibi yorumlar bırakmaktalar.

Hani eleştirinin sertlik konusuna bir şey diyemem, zira ara ara benzer şekilde olmasa bile sert eleştiriler ben de yapıyorum. Fakat yukarıdaki cümlenin doğruluğunu sormam gerekiyor. Yorum bırakanların Wayland geliştiricileri olduğuna nasıl kanaat getirdin?

Genelde webupd8, omgubuntu, phoronix, ubuntuvibes ı takip ediyorum. Hangisiydi kesin hatırlamıyorum fakat konuşmanın birinde sen wayland geliştiricisisin zıt yorumun taraflı olmaz mı diye soruyordu elemanınn biri, arladaşta kabul etmişti wayland geliştiricisi olduğunu. Tabi bu delil sayılmaz ama aklımda kalan bu. Phoronix te durum daha beter sizde farketmişsinizdir

[heartsmagic]

Delil sayılmayacağı gibi sadece bir örnek olur bu durum
Durum kötü olabilir tabi bir şey söyleyemem, ancak Wayland da heyecan verici bir projeydi, devam da etmekte. Geliştiricilerine de haksızlık etmemek gerekiyor.

[furkankalkan]

Bir de GNOME projesinin Wayland'a portu konuşuluyor* ki ortalık iyice gruplaşmaya başladı. Gerçi bu camiada yeni bişeyler üretmenin yollarından birisi de rekabettir fakat X desteğinin kesilmesi ve onun yerini alacak bir uygulamanın dağıtımlara göre bölünmesi dağıtım fanları arasındaki desteği azaltacaktır. Mesela ben Arch Linux kullanıyorum ve Mir bende yok. Burada Mir ile problemi olan bir arkadaşa yardım edememek acı olacaktır. Ortaya yeni birşey çıkacaksa hiç değilse X gibi standart olması lazım...


*https://wiki.archlinux.org/index.php/Wayland

[omerrr]

@dewilman ben de aynı görüşteyim. Ubuntu şunu söylüyor. wayland yeterince bizim planlarımız için iyi değil. Bu yüzden Mir projesini başlattılar. Burada şu önemli: yapabilecekler mi? Eğer gerçekten wayland yeterince iyi olamayacaksa Mir adlı bir proje başlatmaları iyi oldu. Yalnız bu sefer tek başlarınalar, arkalarında shell ya da kde topluluklarının desteğini göremeyecekler. Bir de intel gibi büyük donanım üreticileri waylandı standart olarak kabul etmiş ve bunun üzerine çalışmalara başlamıışlarken bunları Mir'e ikna etmek..


İşler çok karışık. Olursa çok büyük olur, olmazsa çok kötü olur, ortası yok bunun.

[perdakasan]

Özgür yazılım çatısı altında konuştuğumuza göre Canonical'in Wayland ve Mir'e alternatif çıkarması doğal bir şey.

Fakat anlayamadığım ve yanlış bulduğum husus neden Mir'in geliştirilmesine destek verilmediğidir. Sonuçta Waylan'da özgür değilmi? Destek verilebilir. Sıfırdan bu böylesine yüklü bir işe kalkışmak zararına maliyet değilmidir? Hatta Canonical Wayland'ı geliştirdiği takdirde Wayland geliştiricileri de onlara destek verdiği için daha hızlı bir ilerleme söz konusu olacaktır. Herkesin forumda ve dışarda dediği gibi Waylan çok iyi ve çok esnek tasarlanması da yavaş gelişiminin bir diğer sebebi. E böylesine başarılı bir yapının neden devamı getirilmiyor?

Canonical şöyle bir bahane sürebilir: Wayland geliştiricileri Canonical'in desteğine çabuk cevap veremeyebilir. Daha farklı ifade edersem; geliştirme ortamları Canonical'in büyüklüğü veya tecrübesi karşısında Canonical'i de yavaşlatabilir. Tabi bu doğru bir sebep fakat farklı bir isimle proje bağımsızca devam ettirilebilir (OpenOffice'ye olan şey gibi).

Alternatiflerin çıkması her zaman özgür yazılımın önünü açacaktır ama alternatifler sebepsiz yere (veya siyasi gibi... sebeplerden) çıkıyor ise bu özgür yazılımın gelişimine zarar vermesede, gereksiz yere yavaşlama (iş kaybı) yaşatacaktır.

[if]

Özgür yazılım çatısı altında konuştuğumuza göre Canonical'in Wayland ve Mir'e alternatif çıkarması doğal bir şey.

Canonical Mir'e seçenek sunmuyor, Mir Canonical tarafından geliştiriliyor.

Fakat anlayamadığım ve yanlış bulduğum husus neden Mir'in geliştirilmesine destek verilmediğidir. Sonuçta Waylan'da özgür değil mi? Destek verilebilir.

Mir'in Canonical tarafından yazılmadığı kanısında olduğunuzdan yazdınız yukarıdaki cümleleri sanırım. Asıl söylemek istediğiniz "...neden Wayland'ın geliştirilmesine destek verilmediğidir." idi diye tahmin ediyorum.

Sıfırdan bu böylesine yüklü bir işe kalkışmak zararına maliyet değil midir?

Zararına maliyet olup olmadığını şu saatte pek kimsenin bildiğini düşünmüyorum. Canonical projenin yatırım yapılabilir olup olmadığına dair bir hesap yaptıysa ancak Canonical çalışanlarının bir fikri olabilir.

Hatta Canonical Wayland'ı geliştirdiği takdirde Wayland geliştiricileri de onlara destek verdiği için daha hızlı bir ilerleme söz konusu olacaktır. Herkesin forumda ve dışarda dediği gibi Waylan çok iyi ve çok esnek tasarlanması da yavaş gelişiminin bir diğer sebebi.

Rasyonel düşündüğümüzde geliştirmenin hızlı olacağını söyleyebiliriz fakat her zaman böyle olmuyor. Wayland için yazılmaya devam edilen "protokol" hâlâ tamamlanmış değil ve ne zaman tamamlanacağı da belli değil. Wayland'a destek veren firmaların büyüklüğü ve tam zamanlı çalışan geliştiricilerin sayısına - ki bu geliştiriciler içerisinde X üzerinde senelerce çalışmış, X'i en iyi bilen geliştiricler de var - rağmen Wayland'ın bu kadar uzun sürmesi gözönüne alındığında, Canonical gibi diğer firmalara nzaran ufak bir firmanın yapacağı katkı pek bir şeyi değiştirmezdi bence. Tahminimce Ubuntu'nun zararına olurdu. Nedenini aşağıda açıklamaya çalışayım.

E böylesine başarılı bir yapının neden devamı getirilmiyor?

Bu cümlede devamı getirilmeyen, yani bitirilen, "yapının" ne olduğu belli değil. Wayland geliştirilmeye devam ediyor, keza Mir de.

Canonical şöyle bir bahane sürebilir: Wayland geliştiricileri Canonical'in desteğine çabuk cevap veremeyebilir. Daha farklı ifade edersem; geliştirme ortamları Canonical'in büyüklüğü veya tecrübesi karşısında Canonical'i de yavaşlatabilir. Tabi bu doğru bir sebep fakat farklı bir isimle proje bağımsızca devam ettirilebilir (OpenOffice'ye olan şey gibi).

Sanırım Canonical'ın Wayland'ı çatallaması gerektiğini söylemek istiyorsunuz OppenOffice örneğiyle. Yalnız OpenOffice/LibreOffice örneği yanlış olur. LibreOffice Oracle'ın Sun Microsystems'i almasının üzerine OpenOffice'i devam ettirmeyeceği ya da Oracle'ın OpenOffice için kısıtlamalar getireceği endişesiyle bizzat OpenOffice çalışanları tarafından hayata geçirilmiş bir proje.

Bir bakıma Mir'in Wayland çatallaması olduğu söylenebilir. Yani sıfırdan yazılmış değil; lâkin temel farklar var. Mir öncelikle Unity gözetilerek geliştiriliyor ( Yakın zamanda diğer masaüstlerinin Xmir üzerinde çalıştığına dair bir haber okumuştum). Bu da geliştirmenin daha hızlı olmasını sağlıyor. Çok teknik meseleler olduğu için aklımda kalmayan farklılıklar da var.

Alternatiflerin çıkması her zaman özgür yazılımın önünü açacaktır ama alternatifler sebepsiz yere (veya siyasi gibi... sebeplerden) çıkıyor ise bu özgür yazılımın gelişimine zarar vermesede, gereksiz yere yavaşlama (iş kaybı) yaşatacaktır.

Mir'in sebepsiz yere geliştirildiğini hiç düşünmüyorum, bilakis Canonical'ın yadsınamayacak sebepleri var. Bildiğiniz gibi Canonical masaüstü/dizüstü bilgisayarlarda, televizyonlarda ve akıllı telefonlarda çalışabilecek tek bir sistem oluşturmaya çalışıyor. Bu sistemin en önemli ayağı olarak akıllı telefonun görüldüğünü söyleyebiliriz bu zaman kadar atılan adımları dikkate alırsak. Çünkü, Canonical bırakın kâr etmeyi, 'başabaş noktasına' bile ulaşamadı kurulduğundan beri, Mark'ın da marul yaprağı gibi parayı yok. Gerçi Canonical bir limited şirket (private company limited by shares) olduğu için ne kadar kazanıp kazandığı açıklanmadıkça ortakları haricinde bilinemez fakat Mark'ın bu konu hakkında yaptığını son röportajdan hatırladığım başabaş noktasına gelinemediğiydi ( Ubuntu'nun geliştirlmesi için ne kadar kaynak gerektiğine dair eski bir çalışma mevcut. Kimi yerlerde Canonical'ın milyon dolar kâr ettiğine dair mesajlar okumuşluğum var, denk gelirseniz inanmayın). Şirketi artıya geçirecek olan akıllı telefon pazarına olabildiğince çabuk girilmek istendiği için Wayland yerine Mir'in geliştirilmeye başlandığı fikrindeyim. Böylece tek bir yapı üstünde çalışılabilinecek ve bu da daha hızlı geliştirmeyi getirecek, üstakıma (upstream) bağlı kalınmayacak.

Mark'ın bir vizyonu var ve bu vizyona ulaşmak için doğru gördüğü adımları atıyor. İnşallah başarılı olur.

[perdakasan]

Özgür yazılım çatısı altında konuştuğumuza göre Canonical'in Wayland ve Mir'e alternatif çıkarması doğal bir şey.

Canonical Mir'e seçenek sunmuyor, Mir Canonical tarafından geliştiriliyor.

Evet Mir yerine Wayland yazacaktım. Yanlış yazmışım.

Fakat anlayamadığım ve yanlış bulduğum husus neden Mir'in geliştirilmesine destek verilmediğidir. Sonuçta Waylan'da özgür değil mi? Destek verilebilir.

Mir'in Canonical tarafından yazılmadığı kanısında olduğunuzdan yazdınız yukarıdaki cümleleri sanırım. Asıl söylemek istediğiniz "...neden Wayland'ın geliştirilmesine destek verilmediğidir." idi diye tahmin ediyorum.

Aynı şekilde burda da hata yapmışım :/

Sıfırdan bu böylesine yüklü bir işe kalkışmak zararına maliyet değil midir?

Zararına maliyet olup olmadığını şu saatte pek kimsenin bildiğini düşünmüyorum. Canonical projenin yatırım yapılabilir olup olmadığına dair bir hesap yaptıysa ancak Canonical çalışanlarının bir fikri olabilir.

Bu saatten sonra zararına olup olmaması ilgilendirirmi kimseyi hiç bilemiyorum, ama zararına olmadığı kanısı aşağıda yazacaklarım ve sizin yazdıklarınız doğrultusunda ancak çıkarabiliriz.

Hatta Canonical Wayland'ı geliştirdiği takdirde Wayland geliştiricileri de onlara destek verdiği için daha hızlı bir ilerleme söz konusu olacaktır. Herkesin forumda ve dışarda dediği gibi Waylan çok iyi ve çok esnek tasarlanması da yavaş gelişiminin bir diğer sebebi.

Rasyonel düşündüğümüzde geliştirmenin hızlı olacağını söyleyebiliriz fakat her zaman böyle olmuyor. Wayland için yazılmaya devam edilen "protokol" hâlâ tamamlanmış değil ve ne zaman tamamlanacağı da belli değil. Wayland'a destek veren firmaların büyüklüğü ve tam zamanlı çalışan geliştiricilerin sayısına - ki bu geliştiriciler içerisinde X üzerinde senelerce çalışmış, X'i en iyi bilen geliştiricler de var - rağmen Wayland'ın bu kadar uzun sürmesi gözönüne alındığında, Canonical gibi diğer firmalara nzaran ufak bir firmanın yapacağı katkı pek bir şeyi değiştirmezdi bence. Tahminimce Ubuntu'nun zararına olurdu. Nedenini aşağıda açıklamaya çalışayım.

Burada iki nokta var:

Tabiki Canonical'in yapacağı yardımları karşısında varolan Wayland geliştiricileri gözle görülür bir fayda etmeyebilir. Oradaki bu cümleme çok takılmaya gerek yok.

Waylan uzun sürdü, daha tamamlanmadı veya bitiş tarihi belli değil... Bunlar tamamen basit maliyetlerle çözülebilecek şeylerdir. Şu şekilde söyliyim: Eğer benim bahsettiğim gibi türevi (openoffice libreoffice) olayı gerçekleşse, bu şu anda belirgin olmayan şeyler çok çok kısa zaman içinde belirginleşir. Bu canonical gibi bir firma için (arkasında community desteği olan canonical için) pek maliyetli olmasa gerek.

E böylesine başarılı bir yapının neden devamı getirilmiyor?

Bu cümlede devamı getirilmeyen, yani bitirilen, "yapının" ne olduğu belli değil. Wayland geliştirilmeye devam ediyor, keza Mir de.

Evet ikiside devam ettiriliyor ama zaten tüm yazımda anlatmak istediğim buna gerek varmıdır sorununa yanıt bulabilmekti. Onuda bu kısa cümle ile açıkladım. Yoksa bu cümledeki kastım bu iki projenin (mir veya wayland) birisin durduğu değil.

Canonical şöyle bir bahane sürebilir: Wayland geliştiricileri Canonical'in desteğine çabuk cevap veremeyebilir. Daha farklı ifade edersem; geliştirme ortamları Canonical'in büyüklüğü veya tecrübesi karşısında Canonical'i de yavaşlatabilir. Tabi bu doğru bir sebep fakat farklı bir isimle proje bağımsızca devam ettirilebilir (OpenOffice'ye olan şey gibi).

Sanırım Canonical'ın Wayland'ı çatallaması gerektiğini söylemek istiyorsunuz OppenOffice örneğiyle. Yalnız OpenOffice/LibreOffice örneği yanlış olur. LibreOffice Oracle'ın Sun Microsystems'i almasının üzerine OpenOffice'i devam ettirmeyeceği ya da Oracle'ın OpenOffice için kısıtlamalar getireceği endişesiyle bizzat OpenOffice çalışanları tarafından hayata geçirilmiş bir proje.

Burada openoffice libreoffice örneğini verdim çünkü en çok bilinen en güncel örnek olmuştur bu olay. Burada arkaplanda neden olduğu değil, türevini herhangi bir sebepten de olsa rahatça çıkarabileceğimize değindim. Yani bilmeyenler için canonical'in bu projenin türevini istediği gibi çıkarabilmeye yasal hakkı olduğu (vesayre)... tarafı önemli benim için.

Bir bakıma Mir'in Wayland çatallaması olduğu söylenebilir. Yani sıfırdan yazılmış değil; lâkin temel farklar var. Mir öncelikle Unity gözetilerek geliştiriliyor ( Yakın zamanda diğer masaüstlerinin Xmir üzerinde çalıştığına dair bir haber okumuştum). Bu da geliştirmenin daha hızlı olmasını sağlıyor. Çok teknik meseleler olduğu için aklımda kalmayan farklılıklar da var.

Eğer az veya çok Waylandın türevi (veya altyapıdan yararlanıp farklı proje) yapılmış ise benim dediklerimin hepsi zaten yanlıştır. Çünkü ben bunun tam tersini düşünerek yazdım düşüncelerimi. Hiçbir yerde bu dediğinize rastlamadım. Eğer doğru ise bu çok iyi bir haber olacaktır kanımca. Olmasını savunduğum veya istediğim şeyde budur zaten.

Alternatiflerin çıkması her zaman özgür yazılımın önünü açacaktır ama alternatifler sebepsiz yere (veya siyasi gibi... sebeplerden) çıkıyor ise bu özgür yazılımın gelişimine zarar vermesede, gereksiz yere yavaşlama (iş kaybı) yaşatacaktır.

Mir'in sebepsiz yere geliştirildiğini hiç düşünmüyorum, bilakis Canonical'ın yadsınamayacak sebepleri var. Bildiğiniz gibi Canonical masaüstü/dizüstü bilgisayarlarda, televizyonlarda ve akıllı telefonlarda çalışabilecek tek bir sistem oluşturmaya çalışıyor. Bu sistemin en önemli ayağı olarak akıllı telefonun görüldüğünü söyleyebiliriz bu zaman kadar atılan adımları dikkate alırsak. Çünkü, Canonical bırakın kâr etmeyi, 'başabaş noktasına' bile ulaşamadı kurulduğundan beri, Mark'ın da marul yaprağı gibi parayı yok. Gerçi Canonical bir limited şirket (private company limited by shares) olduğu için ne kadar kazanıp kazandığı açıklanmadıkça ortakları haricinde bilinemez fakat Mark'ın bu konu hakkında yaptığını son röportajdan hatırladığım başabaş noktasına gelinemediğiydi ( Ubuntu'nun geliştirlmesi için ne kadar kaynak gerektiğine dair eski bir çalışma mevcut. Kimi yerlerde Canonical'ın milyon dolar kâr ettiğine dair mesajlar okumuşluğum var, denk gelirseniz inanmayın). Şirketi artıya geçirecek olan akıllı telefon pazarına olabildiğince çabuk girilmek istendiği için Wayland yerine Mir'in geliştirilmeye başlandığı fikrindeyim. Böylece tek bir yapı üstünde çalışılabilinecek ve bu da daha hızlı geliştirmeyi getirecek, üstakıma (upstream) bağlı kalınmayacak.

Mark'ın bir vizyonu var ve bu vizyona ulaşmak için doğru gördüğü adımları atıyor. İnşallah başarılı olur.

Yukarıda tek bir sistemden bahsetmişsiniz. Acaba bu multi-platform uyumluluk olayı, bu kadar gelişimi ağır ama iyi gitsin diye uğraşılan, bu kadar güncel olan Wayland altyapsında gerçekten düşünülmemişmi? Ne kadarda teknik hususta kanıtım olmasada, "ben pek sanmıyorum".

"bilakis Canonical'ın yadsınamayacak sebepleri var. "

Evet canonical bir limited şirket fakat bu onun bazı şeyleri açıklayamayacağı anlamına gelmiyor. Sonuç olarak burda herkes tarafından bilinen başarılı gitmiş ama az ilerlemiş bir özgür yazılım projesi yerine sıfırdan yazılmaya başlanıyorsa az veya çok bir sebep belirtilmesinde bir zarar yoktur diye düşünüyorum(yukarıda dediğiniz doğru değil ise...). Özelliklede tümüyle açık kaynak yazılımlar ve topluluk desteğini alan bir firmanın bu açıklamayı yapması insanlık namına zorunlu buluyorum.

Mark'ın yoluna bakarsak, bu konuda başarılı olduğu kesindir. Steve'de kendi yolunda harika gitmeyi başarmıştır, Gates'de aynı şekilde, ismini vermeyeceğim bir çok siyaset ve politikacı da öyle...

[heartsmagic]

Mir X'e veya Wayland'a dayanmıyor benim bildiğim. Tabi o işin bir başka boyutu, dayanması veya dayanmaması değil buradaki mesele. Mir neden var deniliyorsa eğer, onun Wayland'dan çatallandığını öğrendiklerinde demeyecek mi insanlar?

@perdakasan, Canonical Mir kararı aldı zira arkasındaki en temel sebep diğerlerinin gereksinimlerine uymamaları. Eğer konunun arkasındaki teknik nedenleri bilmek istiyorsan lütfen şu bağlantıları incele:
https://wiki.ubuntu.com/Mir/Spec?action=show&redirect=MirSpec#Why_Not_Wayland_.2BAC8_Weston.3F
https://plus.google.com/113883146362955330174/posts/PXc93m8nKwk

Canonical hızlı bir şekilde piyasada büyümek isteyen, bu dünyaya nüfuz etmeye çalışan bir şirket. Bunu yapmak için de hızlı olması lazım. İşbu sebepten ötürü de rahatlıkla karar verebileceği, istediği gibi şekillendirebileceği projelere ihtiyacı var. Şimdi, bu projeler için ne yapılabilir.

1. Mevcut olanlara katkı sağlanabilir.
Fakat bunu yaparken kendi gereksinimlerini düşündü ve istek yaptı diyelim. Karşı taraftan kabul görmezse ne olacak? Kabul görse de geliştirme süreci ne şekilde olacak, rahat rahat at koşturabilecek mi?

2. Kendi projesini kendi yazacak, kamuya da açacak.

İlk şık sanırım Gnome Shell geçişinde denendi. Canonical baktı ki Gnome geliştiricileri ile ortak noktada buluşamıyor, tuttu kendisi daha önce Netbook'lar için kullandığı kabuk olan Unity'yi masaüstlerine çevirdi. Geliştirdi ve bu güne getirdi. Unity'yi kendisi geliştiriyor olmasaydı bu kadar çabuk yol kat edebilir miydi?

Ha, söylenmek istenen "mevcut projelere katkı neden yapılmıyor, neden yeni bir şey oluşturuluyor" sorusuysa eğer, zorunluğu var mıdır diye karşı soru gelecektir. Bireysel olarak X kişisi sıfırdan bir proje yaptığında "Özgür yazılım, açık kaynak dileyen istediği gibi yapar, kullanan kullanır" diyebiliyorken neden söz konusu kişi Canonical olunca "Olmadı ama, mevcut olanlara destek olunsun" deniyor?

Sanırım sorunun cevabı belli: Kendisi son yıllarda Linux konusunda en ön planda olan şirket. Fakat zorunluluğu yok hiçbir şey için. Hesap sorulacaksa veya veryansın edilecekse kendisinden daha eski olan şirketlere de edilebilir, ancak kimse onlara "Kardeşim senelerdir X vardı, neden alternatif üretmediniz" dememiş meselâ. Ya da "Kardeşim Wayland başladı ama bir türlü toparlanamadı, neden bir omuz çıkmıyorsunuz" da denmiyor. Canonical'ın günahı ne?

@perdakasan, bunları kötü niyetle sormuyorsun biliyorum. Öteki türlü olsa düşüncelerini daha farklı şekilde dile getirirdin. Ben biraz genele hitaben yazdım yukarıdaki açıklamaları. Burada önemli olan nokta şu, Canonical ne yapıyorsa bunu dağıtıyor aynı zamanda. Beğenenler onun çıkarttığı dağıtımın kullanıcısı oluyor, beğenmeyen kullanmıyor. Mesele bu kadar basit aslında. Unity ilk çıktığında da tepki toplamıştı. Fakat şu an Ubuntu kullanıcılarının muhtemelen çoğunluğu kendisini güzel güzel kullanıyor. Bu forumda daha önceden sevmeyip şu an sıkı sıkıya kullananları görebileceğin gibi, yabancılar arasında da benzer durumları görebilirsin. Belki aynı şey Mir için de geçerli olacak. Hoş kullanıcılar zaten kurarsa kullanmış olacak, fakat belki başka dağıtımlar da Wayland'dan daha yararlı bulacak kendisini ve geçecek. Bunu zaman gösterecek bizlere.