Komutlar işletim sistemi ile iletişiminizi sağlar. Pek çok şeyi komutlarla kısa zamanda, kolayca halledebilirsiniz. Grafik arayüzlerin sunduğundan daha fazla seçeneği kullanabilirsiniz. Linux komutları terminal veya konsol ekranlarından girilir. Bir çok sorunun konsol/terminal girdi ve çıktılarıyla daha rahat çözüleceğini göreceksiniz. Bu yüzden linux'e yeni başlayan her kullanıcı bazı temel komutları bilmek zorunda. Bu rehberin zamanla, katkılarınızla gelişeceğini umuyorum. Formata sadık kalarak, katmak istediğiniz içeriği veya düzeltmeyi bize gönderebilirsiniz. Rehber zenginleşene kadar aşağıdaki linklerin sizlere faydası dokunacaktır.
http://belgeler.org/howto/kitapcik-tuslar.html
http://wiki.linux-sevenler.org/index.php/Temel_Linux_Komutlar%C4%B1_-_Alfabetik_olarak
Repla
ls
Bulunduğunuz dizindeki dosyaları ve alt-dizinleri listeler.
user@linux:~$ ls
file1.txt
file.jpg
file.mp3
-a ile gizli dosyaları, -l ile detaylı bilgiyi görebilirsiniz. Gizli dosyalar ve dizinlerin başında nokta olur.
user@linux:~$ ls -al
drwx------ 5 user group 4096 2008-01-13 19:18 .gizli_dosya
-rw-r--r-- 1 user group 568 2007-12-23 20:53 file.jpg
-rw-r--r-- 1 user group 38570 2003-01-09 20:23 file2.jpg
drwxr-x--- 3 user group 4096 2007-08-13 20:33 Alınan Dosyalarım
drwx------ 5 user user 4096 2008-01-13 19:18 .gizli_dosya
gibi bir satırda d listelenenin bir dizin olduğunu belirtirken, linklerde l, normal dosyalarda - yerini alır . r okuma, w yazma, x çalıştırma izinlerini belirtir. İlk üç kullanıcının, ikinci üç grubun, son üç diğer kullanıcılara tanınan izinleri gösterir. user dosyanın sahibini, group dosyanın grubunu gösterir. Boyut ve tarih bilgilerinden sonra dosya/dizin ismi gelir.
-s -h -R ls ile sık kullanılan option lardır. Bir komut birden fazla option ile çalıştırılabilir. Bu durumda - den sonra option'lar arka arkaya yazılabilir.
ls -shl
cd
Dizin değiştirme komutu.
cd ~ veya cd home dizinine değiştirir.
cd .. bir üst dizine değiştirir.
cd - bir önceki dizine değiştirir
cd ile bulunduğunuz dizinin alt-dizinleri dışında bir dizine erişmek isterseniz, cd /var/www şeklinde tam yolu yazmanız gerekir. cd ~/temp kullanıcının home dizinindeki temp dizinine değiştirecektir.
pwd
Çalıştığınız dizinin tam yolunu verir.
user@linux:~$ pwd
/home/user
user@linux:~$
user@linux "user kullanıcısı linux isimli makinada" anlamındadır.
sudo
komutları root/super user yetkisiyle çalıştırmanızı sağlar. root/super user sisteminizde tüm yetkilere sahip olan kullanıcıdır. O yüzden sudo veya root yetkisiyle komut kullanırken dikkatli olmalısınız.
sudo komut şeklinde kullanılır.
rm
dosya/dizin silme komutudur.rm dosya-ismi şeklinde kullanılır
user@linux:~$ ls -al
drwx------ 5 user group 4096 2008-01-13 19:18 .gizli_dosya
-rw-r--r-- 1 user group 568 2007-12-23 20:53 file.jpg
user@linux:~$ rm file.jpg
user@linux:~$
dizenleri silerken -r option'u eklenir.
user@linux:~$ ls -al
drwx------ 5 user group 4096 2008-01-13 19:18 .gizli_dosya
user@linux:~$ rm -r .gizli_dosya
user@linux:~$
cp
dosya/dizin kopyalama komutudur. cp asıl-dosya hedef-dosya şeklinde kullanılır. Hedef mevcut değilse yaratılır, mevcutsa üzerine yazılır.
user@linux:~$ls
linux.txt
user@linux:~$cp linux.txt linux.txt.ydk
user@linux:~$ls
linux.txt linux.txt.ydk
user@linux:~$ls
bir dizinin altındakileri her şeyi başka bir dizine kopyalamak için
user@linux:~$cp /tmp/* tmp2/
tmp2 dizini var olmalıdır. Yoksa kopyalama yapılmaz. Bir dizini tüm alt dizin ve dosyalarıyla kopyalamak için
cp -r tmp/ tmp3
tmp3 yoksa, yaratılır ve tmp altındaki tüm dizin/dosyalar tmp3'e kopyalanır.
mv
Dosya/dizinlerin yerini değiştirir.
user@linux:~$mv /tmp/a.txt tmp2/
tmp dizini altındaki a.txt tmp2 dizininin altına taşınır.
user@linux:~$cp /tmp/* tmp2/b.txt
tmp dizini altındaki a.txt, tmp2 dizini altına b.txt olarak taşınır. b,txt mevcutsa yeniden yazılır, değilse yaratılır.
kill
Sistem üzerinde koşan işlemleri sonlandırır.
man
Komutların kullanım ve özellik detaylarını içeren kılavuzlara erişimi ve kılavuzlar arasında anahtar kelime ile arama yapılmasını sağlar. man komut şeklinde kullanılır.
man man
man komutunun kılavuzuna eriştirir
man -k anahtar-kelime ile kılavuzlarda arama yapılır.
man -k loop
çıktısı
Glib::MainLoop (3pm) - An event source manager
losetup (8) - set up and control loop devices
Net::DBus::Reactor (3pm) - application event loop
XtAppMainLoop (3) - query and process events and input
XtMainLoop (3) - query and process events and input
who
Sistemin faal kullanıcılarını gösterir.
user@linux:~$ who
user :0 2008-03-16 19:14
user@linuxi:~$
sistemin son yeniden başlatma saati ve tarihini verir.
user@linuxi:~$ who -b
system boot 2008-03-16 12:30
user@linux:~$
alias
Uzun ve tekrar tekrar kullanılan komut dizilerini için tek ve yeni bir komut ismi yaratmak için kullanılır. Örnek:
Depoları güncellemek için:
alias güncel="sudo aptitude update"
Bu komut uygulandıktan sonra güncel komutu ile depolar güncellenebilir. Fakat bu komut kalıcı olarak alias tanımlamaz. Bir sonraki girişte tanımlanan alias silinir. Kalıcı olması için bu satırın ev dizini içindeki gizli olan .bashrc dosyasına eklenmesi gerekir.
Yukarıda yazsa da ben yine de buraya ekliyorum..
Yazar: Alper
Ayrıca faydalı içerikten dolayı sabitliyorum...
Konu Sabit ama buraya Yeni başlayanlar için kolaylık olacağına inandığım bir başlığa link vermek istiyorum.
Nautilus betikleri (http://forum.ubuntu-tr.net/?topic=198.0)
paylasım için tesekkurler
Paylaşımın için teşekkürler.
Paylaşım gerçekten çok güzel. Geliştirilirse bizim gibi yeni başlayan kullanıcılar için bulunmaz bir nimet olur .
LKD' Belgeler org adresinde bu konu hakkındada döküman bulunmakta.
çok güzel bir döküman bilgiler ama birde komutları yazacağımız yere nasıl ulaşacağımıza söylesen hiç fena olmaz
yukarıda menuden
donatılar> Uçbirim
teşekkür ederim hemen uyguluyorum şu virüslü olan dosyaları sileyimde kurtulayım..
Alıntı yapılan: tweety - 16 Mart 2009 - 18:08:32
teşekkür ederim hemen uyguluyorum şu virüslü olan dosyaları sileyimde kurtulayım..
Virüsle anlatılanlar arasında bir bağlantı kuramadım. Nasıl bir bağlantı olduğunu anlatır mısınız?
Alıntı yapılan: AbkHaZiaN - 16 Mart 2009 - 21:39:40
Alıntı yapılan: tweety - 16 Mart 2009 - 18:08:32
teşekkür ederim hemen uyguluyorum şu virüslü olan dosyaları sileyimde kurtulayım..
Virüsle anlatılanlar arasında bir bağlantı kuramadım. Nasıl bir bağlantı olduğunu anlatır mısınız?
kusura bakma ama bende ne demek istediğini anlamadım..
ben windows dan linux a geçerken komple C ve D yi sıfırlamadım sadece C yi sıfırladım
daha önceden benim bilgisayarım da virüs vardı proğramlarla temizlediğimi zannediyormuşum ki tam temizlik olmamış resimlerin hepsinde Thumbs.db isimli dosya D nin içinde halen var ve komut ile bütün hepsini silmek istiyorum elle siliyordum ben ama baya çok olduğu için sil sil bitmiyorlar önemli değil gerekirse komutla yapamıyorsam elle silerim.
umarım anlata bilmişimdir şimdi belkide soruyu ben yanlış anlamış olabilirim kusura bakma.
Thumbs.db ve picasa.ini dosyaları virüs değil, sadece winzortun o klasörle ilgili kullandığı, son kullanıcıyı bağlamayan dosyalar aslında. Tam grevi veya amacı nedir bilemiyorum ancak her winzort kullanıcısnda bu dosyalar mevcuttur. He yinede temizlemek gerek, fazlalık sonuçta...
@keiser_soze gerekli bilgiyi vermiş. Ayrıca hepsinin isimleri farklıdır uzantıları aynı olanları silebilirsin.
rm *.ini
Daha önce bendemedim ama büyük ihtimal çalışacaktır.
Alıntı yapılan: tweety - 16 Mart 2009 - 18:08:32
teşekkür ederim hemen uyguluyorum şu virüslü olan dosyaları sileyimde kurtulayım..
@tweety, şiddetle http://forum.ubuntu-tr.net/index.php/board,142.0.html bölümünde az da olsa vakit harcamanı öneriyorum.
Alfabetik sıraya göre benim kendi derlemem olan ve PDF formatında hazırlanan bu kaynağı sunmak istiyorum. İçerisindeki komutların birçoğu belki yukarıda verilmiş olabilir ama hepsinin yada birçoğunun alfabetik sıraya göre bir yerde bulunması açısından yararlı olacağını düşünüyorum.
Alıntı Yap*** LINUX KOMUTLARI ***
• Accept
accept [seçenekler] hedef
Sistem yönetimi komutudur. Belirlenen adreslere gönderilmiş yazdırma işlerini kabul ederek veya reddederek yazdırma sistemini yönetir. Bir soket üzerine bağlantı kabul eder. Bağlantı tabanlı soket türleri üzerinde kullanılır (SOCK_STREAM, SOCK_SEQPACKET ve SOCK_RDM).
• Access
access -''mode dosya_ismi''
Belirli bir kipte dosyanın ulaşılabilir olup olmadığına bakar. Bu kipler (r)ead-okunabilir, (w)rite-yazılabilir,e(x)ecute-çalıştırılabilirdir.
• Aclocal
aclocal [seçenekler]
GNU autoconf aracı. autoconf tarafından ihtiyaç duyulan m4 makro tanımlarını bir dosyaya yerleştirir.
• Aconnect
aconnect [seçenekler] [gönderen] [kabul eden]
aconnect 64:0 65:0
--help
Standart ciktida kullanisli bir mesaj goruntuler ve basariyla cikar.
--version
Standart ciktida versiyon bilgisini goruntuler sonra basariyla cikar.
Yukarıdaki şekilde komutlar ve açıklamaları devam etmektedir. Dosyanın boyutu
600kb çıvarındadır. Umarım yararını görğrsğnğz.
INDIR: LINK 1 (http://rapidshare.com/files/215645813/Linux_Komutlar__305_.pdf.html)
LINK2 (http://www.divshare.com/download/6970172-ac2)
Alıntı yapılan: blackwhite - 31 Mart 2009 - 11:26:25
Alfabetik sıraya göre benim kendi derlemem olan ve PDF formatında hazırlanan bu kaynağı sunmak istiyorum. İçerisindeki komutların birçoğu belki yukarıda verilmiş olabilir ama hepsinin * ya da birçoğunun alfabetik sıraya göre bir yerde bulunması açısından yararlı olacağını düşünüyorum.
Alıntı Yap*** LINUX KOMUTLARI ***
• Accept
accept [seçenekler] hedef
Sistem yönetimi komutudur. Belirlenen adreslere gönderilmiş yazdırma işlerini kabul ederek veya reddederek yazdırma sistemini yönetir. Bir soket üzerine bağlantı kabul eder. Bağlantı tabanlı soket türleri üzerinde kullanılır (SOCK_STREAM, SOCK_SEQPACKET ve SOCK_RDM).
• Access
access -''mode dosya_ismi''
Belirli bir kipte dosyanın ulaşılabilir olup olmadığına bakar. Bu kipler (r)ead-okunabilir, (w)rite-yazılabilir,e(x)ecute-çalıştırılabilirdir.
• Aclocal
aclocal [seçenekler]
GNU autoconf aracı. autoconf tarafından ihtiyaç duyulan m4 makro tanımlarını bir dosyaya yerleştirir.
• Aconnect
aconnect [seçenekler] [gönderen] [kabul eden]
aconnect 64:0 65:0
--help
Standart ciktida kullanisli bir mesaj goruntuler ve basariyla cikar.
--version
Standart ciktida versiyon bilgisini goruntuler sonra basariyla cikar.
Yukarıdaki şekilde komutlar ve açıklamaları devam etmektedir. Dosyanın boyutu 600kb çıvarındadır. Umarım yararını görğrsğnğz.
INDIR:
LINK 1 (http://rapidshare.com/files/215645813/Linux_Komutlar__305_.pdf.html)
LINK2 (http://www.divshare.com/download/6970172-ac2)
emeğiniz paylaşımınız için teşekkür ederim.
teşekkürler
El altına durması açısından Masaüstü Duvar kağıdı olarak Komutlar.
(http://i37.tinypic.com/2yo6334.png)
(http://i37.tinypic.com/2is8gau.png)
arkadaslar az kaldı butun terminal komutları wikide yapılıyor bizzatben yapıyorum :D
wikide ucbirim diye arattığınız zaman karsınıza cıkacak birkac gun kaldı...
Alıntı yapılan: tolga ali - 31 Ekim 2009 - 02:40:52
arkadaslar az kaldı butun terminal komutları wikide yapılıyor bizzatben yapıyorum
wikide ucbirim diye arattığınız zaman karsınıza cıkacak birkac gun kaldı...
Çok iyi olur. ;)
Komutlar konusunda türkçe kaynağın olması sevindirici bilhassa benim için.
bir sıkıntı olmaz ise 07/11/2009 tarihinde wiki sayfasında uçbirim diye arattığınız vakit bulabileceksiniz eğer eksik gorduğunuz komut var ise lutfen bana ozel mesaj olarak yada mail adresime gonderiniz
saygılarla...
Paylaşım için teşekkürler bu komutlar Ubuntu için geçerli mi ?
@met3, evet.
ve son:
http://wiki.ubuntu-tr.net/index.php5/U%C3%A7birim
Eline sağlık @tolga ali.
Bunları nasıl ezbeleyeceğim? Sizler bu komutları ezberlediniz mi? Nasıl ezberlediniz. Bende öğrenmek istiyorum.
Alıntı yapılan: acer - 22 Aralık 2009 - 20:09:04
Bunları nasıl ezbeleyeceğim? Sizler bu komutları ezberlediniz mi? Nasıl ezberlediniz. Bende öğrenmek istiyorum.
:D
Hepsini ezberlemek gibi bir durum yok. Zamanla kullandıkça ister istemez akılda kalacaktır. Ne denli çok bu komutlarla haşır neşir olunursa o denli akılda kalır. Kanımca çok lüzumlu olanlar dışında hepsini ezberlemeye gerek yok hele de @tolga ali'nin de çabasıyla Wikipedia'da böyle bir döküman varken.
Emeğine bereket @gennosuke sama,
ilk gözüme takılan touch komutu.
touch: Dosyanin degistirilme zamanini degistir.
Benim bildiğim yeni bir dosya oluşturmasını sağlar.
örneğin:
touch gibi.txt
komutu sonrası Ev dizinime baktığımda gibi. isimli bir yazı dosyasının olduğunu gözlüyorum.
:)
gibi.txt diye bir dosya yoksa, önce oluşturup sonra değiştirilme zamanını değiştiriyor olabilir :)
touch ~/gibi
ls ~/ |grep gibi
> ~/gi
ls ~/ |grep gi
hayır bahsedildiği gibi :)
çıktılara göre anlıyabilirsin oluşup oluşmadığını :)
Ekleyelim. Mevcut bir dosyadaki zaman etiketini sistemin tarih/zamanına göre değiştirmek için de touch kullanılır.
Konunun ilk mesajındaki "alias" komutunun örneği olarak verilen bağlantıda sıkıntı var sanırım...
Teşekkürler, ilk iletiyi biraz elden geçirdim.
sade ve öz anlatım için teşekkürler...
birden fazla dosya ya da klasör üzerinde nasıl işlem yapabiliriz?
mesela a dizini altındaki a.txt, b.txt ve c.txt den a.txt ve b.txt yi kopyalamak, silmek ya da taşımak istiyorum. bu 2 sini ya da daha fazla sayıda dosyayı seçmemi sağlayan kod nedir. dosyalar için geçerli olacak kod, klasörler için de geçerli oluyor mu?
Alıntı Yaphttp://wiki.ubuntu-tr.net/index.php/Kategori:Temel_Linux_Bilgileri
Bu konu varken wikide özel şablonu bile olan bu konuyuda unutmayalım ==> http://wiki.ubuntu-tr.net/index.php/Unix_Programları
Alıntı yapılan: gorkemgiray - 04 Kasım 2010 - 21:32:58
birden fazla dosya ya da klasör üzerinde nasıl işlem yapabiliriz?
mesela a dizini altındaki a.txt, b.txt ve c.txt den a.txt ve b.txt yi kopyalamak, silmek ya da taşımak istiyorum. bu 2 sini ya da daha fazla sayıda dosyayı seçmemi sağlayan kod nedir. dosyalar için geçerli olacak kod, klasörler için de geçerli oluyor mu?
cp ==> kopyalar ,mv ==> taşır , rm ==> siler,
Keşke grep, chmod, mkdir vs... gibi bazı basit komutlar da açıklansaymış...
http://wiki.ubuntu-tr.net/index.php/Kategori:Temel_Linux_Bilgileri
hangisi yok ? :D
Alıntı yapılan: hitokiri - 04 Kasım 2010 - 23:17:03
http://wiki.ubuntu-tr.net/index.php/Kategori:Temel_Linux_Bilgileri
hangisi yok ? :D
Ben forum konusunu kastetmiştim. :D Çok eksiği var. Çoğu kişi Wiki'yi pas geçip Forum'a baktığı için hepsinin buraya da eklenmesi iyi olurdu.
Alıntı yapılan: Rick - 04 Kasım 2010 - 23:39:30
Alıntı yapılan: hitokiri - 04 Kasım 2010 - 23:17:03
http://wiki.ubuntu-tr.net/index.php/Kategori:Temel_Linux_Bilgileri
hangisi yok ? :D
Ben forum konusunu kastetmiştim. :D Çok eksiği var. Çoğu kişi Wiki'yi pas geçip Forum'a baktığı için hepsinin buraya da eklenmesi iyi olurdu.
Wikideki hangi madde özgün olcak merak ediyorum bende ama neyse wikinin âşinalık konusundaki zââfı değerini biraz düşürüyor nedense :P :D
Alıntı yapılan: 9N0M3 - 31 Ekim 2009 - 02:37:56
El altına durması açısından Masaüstü Duvar kağıdı olarak Komutlar.
http://i37.tinypic.com/2yo6334.png
http://i37.tinypic.com/2is8gau.png
@9N0M3 masaüstü duvar kağıları için çok teşekkürler.
tskrler yararlı bilgiler
Teşekkür ederim, yararlı bilgilerdi.
Çok teşekkürler @9N0M3 aradığım bir paylaşımda bulunmuşsun. Emeğine sağlık...
http://forum.ubuntu-tr.net/index.php?topic=22247.msg434160#msg434160
@met3 baglanti verdiginiz konu temel komutlar ile ilgili mi sizce?
/etc/passwd komutunu anlamadım birde bu komutun ne işe yaradığını anlamak için yazdım fakat erişim engellendi hatası aldım root a girip denedim yalnız aynı hatayı aldım açıklama yaparsanız çok sevinirim
@alperentalu, /etc/passwd bir komut değil de bir dosyadır. Kendisi sistemdeki kullanıcılar için bazı bilgileri tutar. Örneğin kullanıcı ismi, parola (doğrudan yazmaz), kullanıcı ve grup id bilgisi, ev dizini, kabuk bilgisi gibi. Kendisi bir dosya olduğu için doğrudan uçbirime yazarsan açamazsın, o konuda aldığın hata klasik bir hata. Çalışma izni olmayan dosyalar bizim tarafta aynı tepkiyi verir.
Uçbirimde:
less /etc/passwd
ile açabilirsin dosyayı. Grafik arabirimde açmak istersen:
gedit /etc/passwd
Kendisi hayati bir dosya olduğu için üzerinde oynama yapmamaya çalış. Yukarıdaki şekilde açarsan zaten oynama yapamazsın.
arkadaşlarımın görüşlerine katılıyorum.
Elinize sağlık
Orjinal iletiye ek;
ls -lrt
benim en sık kullandığım ls komut ve parametreleridir. Dosyaları değiştirlme tarihine göre yukardan alta sıralar. En altta en güncel dosya olur.
ls -l1
bu da alfabetik olarak sıralama
ls -lrt | grep ^d
sadece dizinleri listelemek için
Bunların dışında kullandığım cut var çok. Herhangi bir yazıyı istediğiniz şekilde bölmek için
echo "abc avc akc" | cut -d ' ' -f1
abc
echo "abc avc akc" | cut -d ' ' -f2
avc
Cpu kullanımını monitor etmek için
1 kaç saniyede bir çalıştırılacağı
10 kaç defa çalıştırılacağı
vmstat 1 10
Disk IO performansı için
iostat -xtc
Ram durumu için aslında free -m (-m megabyte için) var ama ben
cat /proc/meminfo
daha çok kullanıyorum. Daha detaylı bilgi veriyor.
tr komutunuda çok kullanırım.
bir karakteri değiştirmek için.
echo "ab1:ab2:ab3" | tr : \\n
ab1
ab2
ab3
Bir de işletim sisteminin markası modeli için. Yanlış hatırlıyor olabilirim komutu.
lsb_release -a
watch -n 1 cat /proc/meminfo
@WhiteScars ram içinde bunu bir dene
Alıntı yapılan: ata1 - 03 Şubat 2016 - 21:13:18
watch -n 1 cat /proc/meminfo
@WhiteScars ram içinde bunu bir dene
Canlı canlı görüntü al diyorsun :) Teşekkürler
işime bayağı yarayacak bir başlık olmuş. yazan kişiye çok teşekkür ediyorum.
merak ettiklerimi derlenmiş bi şekilde buldum.
Bu çok iyiymiş.
watch -n 1 cat /proc/meminfo